Osmanlı mülkî teşkilâtında saray kazası (18. - 20. yüzyıl)

Osmanlı tahrir kayıtlarında Saray adı ile geçen iskân mahalli, 14. yüzyılda Rumeli fütûhatı esnasında Türk hâkimiyetine geçmiş; önceleri bir karye, zamanla nahiye ve kaza olarak teşkilâtlandırılmıştır. Fütûhatın tarihî seyri dâhilinde Saray, 15.-16. yüzyıllarda Rumeli eyâleti içerisinde daha geç tarihte de Edirne vilâyetine bağlanmıştır. Saray-ı Vize ya da Saray-Vize adı, muhtemelen, Edirne'deki Saray kazasını, Bosna Saray, Van Saray ya da imparatorluğun diğer bölgelerinde bu adı taşıyan mülkî birimlerden ayırt etmek için kullanılmıştır. Kısaca, Vize Saray, günümüzdeki Saray kazasından başka bir yer değildir. Saray, Türkiye Cumhuriyeti mülki teşkilatında da kaza statüsünü muhafaza etmekte, İstanbul'u Avrupa'ya bağlayan güzergâhta iktisadî ve sosyal bakımdan gelişmiş bir yerleşim yeri olarak husûsî bir önem taşımaktadır. Ağırlıklı olarak Başbakanlık Osmanlı Arşiv belgelerinden yararlanılmak suretiyle yapılan bu araştırma, Saray'ın gerek demografik yapısına, gerekse Türk mülkî idare tarihindeki yerine ışık tutmaktadır.

Vize Saray ,

Kaza ,

Osmanlı Mülki Teşkilatı ,

The urban area which was named Saray in the Ottoman land registers, came under the control of Turks during the conquest of Balkans in the 14th century. This area was administred in the very beginning as a village, then as a district and finally as a town. Saray was between 15th and 16th centuries under the rule of the province of Rumelia and in the late centuries in the governership of Edirne. They used the words Saray-ı Vize or Saray-Vize for this area in order to distinguish this town from other adminisrative districts and towns with the similar names such as Bosna Saray and Van Saray. Shortly, Vize Saray was not other town than today's Saray. In the republican era Saray preserved the status of a town in the Turkish administration, which is developed socially and economically rush and lies on the route from Istanbul to Europe. This research work's aim is to explore the demographic situation and the place the town Saray in the administrative history, which is mainly based on Ottoman archives.

Vize Saray, ,

Town, ,

The Ottoman Administrative Organisation ,