üsküdarlı haşim baba’nın vâridât’ı

“Hâşim,” “Hâşimî”, “Üsküdarlı Hâşim Baba”, “Üsküdârî”, “Bandırmalı-zâde” mahlaslarıyla tanınan ve daha çok “Hâşim Baba” olarak bilinen Mustafa Hâşim Efendi, XVII. yüzyılın önde gelen mutasavvıflarındandır. Hâşim Baba, çocukluğunda Celvetî adabına göre yetiştirilmiş, daha sonra Bektaşiliğe meyletmiş ve bu tarikat bünyesinde dedebabalık yapmıştır. Hâşim Baba, kendisini ne Celvetîlere ne de Bektaşîlere kabul ettirebilmiştir. Hâşim Baba’nın Dîvân, Vâridât, Ankâ-i Maşrık ve Devriyye-i Ferşiyye olmak üzere dört eserinin varlığı bilinmektedir. Bugüne kadar yapılmış bilimsel çalışmalarda daha çok Hâşim Baba’nın şiirleri incelenerek şairlik yönü ön plana çıkarılmıştır. Bu makalede Hâşim Baba’nın Vâridât isimli mensur eseri incelenerek, eserin gelenek içerisindeki yeri, muhtevası, dil ve üslup özellikleri araştırılmıştır. Bu yolla Hâşim Baba’nın bugüne kadar üzerinde pek durulmayan bir yönü aydınlatılmıştır.

Bektaşilik ,

Celvetiyye ,

Haşim Baba ,

tasavvuf ,

vâridât ,

Pen-named as “Hâşim,” , “Haşim Baba”, “Hâşimî”, “Üsküdarlı Hâşim Baba”, “Üsküdârî” and “Bandırmalı-zâde”, Mustafa Hâşim Efendi, is one of the the leading sufi poets of the 17th. Century. He was raised and trained according to the Celveti rules of conduct and tradition but the preferred to practise the Bektashi path in sufism. He served as a Dedebaba, as a sheik in one the Bektashi dergahs. Haşim Baba, has never been accepted by neither Jilwatis nor Bektashis. He is already known with his works titled Dîvân, Vâridât, Ankâ-i Maşrık ve Devriyyei Ferşiyye. Research on Haşim Baba’s works has so far stressed his poetical ability and his verse. This article studies Haşim Baba’s prose considering his book Vâridât It also examines the book’s place in sufi tradition , content, and linguistic and stylistic qualites. Thus, this sufi and literary personality has been introduced in different perspective not mentioned enough so far.

Bektashi, ,

Jilwatiya, ,

Haşim Baba, ,

Sufism, ,

Vâridât ,