Osmanlıda iktisadi düşüncenin modernleşmesi

Osmanlı Devletinde modern iktisadi düşüncenin tanınması ondokuzuncu yüzyılın başlarına rastlamaktadır. 1838 İngiliz Ticaret Antlaşması ise bu konuda bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Klasik teori öngörülerinin kısmen de olsa uygulanma olanağı bulduğu bu dönem, aynı zamanda ülkeye ilk giren modern iktisat anlayışının bu teori çerçevesinde olduğunu göstermektedir. Özellikle İngiltere ve Fransa’nın ülkedeki temsilcileri aracılığı ile yerleştirmeye çalıştığı Smithian teori, başlangıçta sadece pratik alanda kendini gösterirken, başlayan tercüme faaliyetleri teorik arka planının da incelenmeye başlamasına neden olmuştur. Ancak bu konuda kayda değer girişimlerin 1880’lerle birlikte artmaya başladığı görülmektedir. Bu konuda verilen eserler, yazılan makaleler ülke gündemini meşgul ederken, aynı yıllarda yine bilimsel anlamda ortaya konan ve eserler verilmeye başlanan himaye usulü, dönemin ifadesiyle “serbestii” görüşlerin aslında ülkede hiçbir zaman alternatifsiz olmadığını ispatlamaktadır. F. List’in çizgisinde, ülkenin sanayileşmesi için tek çıkar yolu himaye usulünde gören bu görüş, sağlam temellere dayanarak savunulmasına rağmen uzun süre, liberal uygulamaların gölgesinde kalmıştır. İşte bu liberal politikalardan istenen sonuçların alınamaması, 1912 Balkan savaşının yıkıcı sonuçlarıyla birleşince, himaye usulü taraftarlarına bekledikleri kapı da açılmıştır.

Osmanlı Devleti ,

İktisadi düşünce ,

Himaye Usulü ,

Liberalizm ,

The recognition of modern economy concept in the Ottoman State could also be seen in the early years of the 19th century. The British Trade Treaty in 1838 was a turning point in the reconition of the new concepts. This period, in which classical theories had a chance of being applied to some extent, also showed that the first modern economy concept entering the country was in the frame of these theories. Particularly, the Smithian theory, which England and France tried to establish through their representatives in the country and appeared only in practice at first, was studied in terms of its theorotical background with the start of translation activities as well. However, more significant attempts in this field increased in 1880s. The fact that the books and articles written on this subject were occupying the agenda of the country and meantime the protection method was being presented scientifically proved that “serbestii” (the term belonging to that period) ideas were not actually without alternatives. In agreement with F. List, this view accepting the protection method as the only way to industrialize was defended with strong bases for a long time, however it was outshone by the liberal applications. When the desired results from these liberal policies could not be obtained, accompanied by the destructive results of the Balkan War as well, a door that the the protection method supporters were waiting for was opened

Ottoman State ,

Economy Concept ,

Protection ,