Osmanlı yenileşmesinin diyarbekir eyaleti’nin idari yapısı üzerindeki etkileri

Diyarbekir Eyaleti’nde Tanzimat sisteminin uygulanması, bir yandan tüm Osmanlı sınırlarındaki geçiş sürecinden diğer yandan eyaletin kendine has ihtiyaçlarının oluşturduğu/olgunlaştırdığı şartlardan sonra gerçekleşmiştir. 1840’larda Tanzimat sisteminin kısmen uygulanmasıyla birlikte, yerel güç unsurlarının tepkisiyle karşılaşılmıştır. İlk tepkilerin bertaraf edilmesinin ardından, 1845’te tamamen Tanzimat sistemine dâhil edilen Diyarbekir Eyaleti’nde merkezi otoritenin etkin kılınması çalışmaları hız kazanmıştır. Ancak yerel güç unsurlarının eyalet idaresindeki etkileri kırılamamıştır. 19. yüzyılın sonlarında yerel güç unsurları bir değişim sürecine girmişlerdir. Bu dönemde yerel güç unsurlarını Müslüman unsurlar ve Gayrimüslim unsurlar şeklinde bir tasnife tabi tutmak mümkündür. Müslüman unsurlar özellikle Sultan II. Abdülhamid döneminde kendi içinde bir ayrım yaşamışlardır. Abdülhamid’in devletin devamını sağlayabilmek amacıyla uyguladığı politika bu ayrımın temelini oluşturmuştur. Bir yanda devlet merkeziyle resmen ilişki içinde olan ve Abdülhamid’in tarafından ihdas edilen Hamidiye Alayları içinde yer alan aşiretler diğer yanda devletin kurtuluşunu, batılı fikirlerin etkisiyle, yönetim değişikliğinde gören aydınlar. Gayrimüslimler içinde ise Ermeniler, bir yandan Batı diğer yandan güçlenmeye başlayan komitaların etkisiyle artık bir güç unsuru olarak ortaya çıkmaya başlamışlardır.

Diyarbekir Eyaleti ,

Yenileşme ,

Yerel Güçler ,

Meclisler ,

Ermeniler ,

Province of Diyarbakır ,

Renovation ,

The application of administrative reforms system in province of Diyarbakır was carried out after both transition process in the all borders of Ottoman and the conditions of the needs of the province itself. When administrative reforms system was carried out partly in 1840’s, it faced the reaction of local powerful elements. After the first reaction had been removed, the studies was speed up for making the central authority more effective in province of Diyarbakir where administrative system was carried out completely in 1845. However, the effect of local powerful elements in administration province was offended. At the end of 19th century, local powerful elements began an alteration process. In this period, ıt is possible to classify the local powerful elements as Muslims elements and Non- Muslim elements. Muslim elements had discrimination in themselves especially in period of Sultan Abdulhamid II. The policy carried out by Abdulhamid for continuation of the state was the main cause for this discrimination. On the one hand there are tribes in Hamidiye Group officially in relations with the government and on the other hand there are enlightened persons believing in the establishment of the state through administration change of western thoughts. Armanians among Non-Muslims began to appear as a powerful element with the help of both the West and komitads.

Local Powerful Elements ,

Councils ,

Armanians ,