Kelâm alanında yeniden sistematik yapılanma zorunluluğu ve temelleri

Bu yazı, kelâmî düşünce geleneğinde öne çıkan birtakım sorunlara yönelik itikâdî çözümlerin ve geliştirilen doktrinlerin mutlak ve tartışılmaz değil, beşerî birer çaba ya da yaklaşım tarzları olarak telakki edilmesinin daha uygun olacağı üzerinde durmaktadır. Çünkü klâsik kelâm, kutsal ve dogmatik değil, aksine belli bir tarihsel ve kültürel gerçeklikte ortaya çıkıp geliştirilmiş beşerî bir bilimdir. Ortaçağ İslâm dünyasında kelâm ilmi, dönemin beklentilerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını karşılayabilmiştir. Günümüzde ise, teolojik gelişmelere paralel olarak, İslâmî temelli bir kelâm disiplinini yeniden teşekkül ettirmek için kelâm alanındaki fikrî ürünler ve akîdevî çözümlerle hesaplaşma cesareti göstermek gerekir. Çünkü kelâmi düşünce geleneğinde ortaya konan ürünlerin tarihsel ve dilbilimsel eleştiri yöntemini kullanarak gözden geçirmek kaçınılmaz bir hal almıştır. Değişen koşullar ve gelişen ihtiyaçlar karşısında, Kur’ân’ın ana mesajı ve ilkeleri ışığında Tanrı-âlem, bu arada Tanrı-insan ilişkisi tasavvurunu yeniden düzenlemek esas olmalıdır. Çünkü tarihsel ve sosyal olaylarda ilerleme, gelişme ve değişme kaçınılmazdır.

Yeniden düşünme ,

Yeniden yapılanma ,

Dilbilim ,

Tarihsel eleştiri ,

Tanrı-merkezli ,

Cedel ,

Rethinking ,

Reconstruction ,

This paper stress that solutions of creed and improved doctrines towards some problems being the most important thing in the tradition of theological thinking are not absolute and undebatable, but it is going to be more appropriate that they are considered human efforts, or manners of approach, Because, the classical theology is an human science that rise and developed under partical historical and cultural realities, but not a sacred and dogmatic one. In the Mediaval world of Islam, science of theology was able to meet expectations, demands, and needs in that era.. And today, in order to reform a discipline of theology being based on Islam as parallel to theological developments, it is necessary to gain courage to bring to account products of opinion and solutions of creed in sphere of theology. Because, it had reached an inevitable situation to closely examine products whihc are put forward in tradition of theological thinking by using method of historical and linguistical critisism. İt is must be essential to reconstruct imagination of relation of God to universe, and meanwhile, in particular, relation of God to man in direction of changed conditions and developed needs in the light of main message and principles of the Holy Qur’ân. Because, progress, improvement, and change is inevitable in historical and social facts.

Linguistic ,

Historical critisism ,

God-centred and dialectics ,