Işrâk felsefesinin oluşumunda ibn sînâ’nın etkisi (ş. sühreverdî örneğinde)

Sühreverdi’nin felsefi görüşlerinin oluşmasında önemli etkenlerden biri de İslâm Meşşaî geleneğidir. Düşünürümüz İslâm Meşşâîleri ile olan ilgisini, daha ziyade onların felsefi görüşlerini eleştiri üzerine kurmuş olsa da, zaman zaman onlarla aynı paralelde düşünceler de ortaya koymuştur. Sühreverdî eğitim için seyahat ettiği yerlerden İsfehan’da, İbn Sînâ geleneğini tamamen canlı bir biçimde bulmuştur. Bu nedenle felsefî bilgileri almaya İbn Sînâ geleneği ile başlamıştır diyebiliriz. Bu yüzden olsa gerek İslâm Meşşâîlerine bakışında İbn Sînâ’nın ayrı bir yeri vardır. O, İslâm Meşşâîlerini eleştirirken onu ayrı tutmuştur. Hatta eserlerinde İbn Sînâ’ya yer verirken ondan, “büyüğümüz” “saygın insan” diye bahsetmiş ve tenkidinde aşırıya gitmemiştir. İbn Sînâ tarafından “Hayy b. Yekzan”da “Doğu”nun ışığın yurdu, “Batı”nın ise karanlığın yurdu olarak belirlenmesi, Sühreverdî’nin Doğu ve Batı kavramlarında şekillenen meşrikî hikmet düşüncesine öncülük etmiştir. Sühreverdî felsefesi bir bütün halinde ele alındığında ise, İbn Sînâ’nın birçok konuda düşünüre etkide bulunduğu görülecektir. Bu makalede Sühreverdi’nin işrak felsefesinin oluşumuna İbn Sînâ’nın hangi ölçüde katkıda bulunduğu konusu örneklerle anlatılmaya çalışılacaktır.

İşrak ,

Meşşâî ,

Mistik ,

Doğu ,

Batı ,

Sühreverdi ,

Ishraq ,

Peripatetic ,

Mystic ,

One of the important factors to the Formation of Suhrawardi’s Philosophy opinions is also peripatetic tradition of Islam. Although our thinker establishes his relation with the Peripatetics of Islam on the criticism of their Philosophy opinions, sometimes he shares same opinions with them. Suhrawardi found the Ibn Sina’s tradition in Isfehan where he went for education. Because of this we can say that he started to take the knowledge of Philosophy with the Ibn Sina’s tradition. Probably for this reason Ibn Sina has an important place to his studying on Peripatetics of Islam. When he criticized the Peripatetics of Islam he discriminated him. In addition, when he mentioned Ibn Sina in his works he talked about him as “our senior”, “respected person” and didn’t exceed the limit on criticizing. Describing of “east” is as “home of light” and “west” is as “home of dark” in “Hayy b. Yekzan” by Ibn Sina guided the thought of ‘meşrikî wisdom which formed in East and West concept. When Suhrawardi’s Philosophy is studied as a whole it is realized that Ibn Sina influenced the thinker in a lot of matter. In this article, it will be tried to talk talk about how much contribution Ibn Sina made to the Suhrawardi’s Formation of the Philosophy of Ishraq by examples.

Orient ,

West ,

Suhrawardi ,