Harput mahkemesinde görülen niza davaları üzerine bazı değerlendirmeler

17. yüzyıl başlarından itibaren Osmanlı Devleti genelinde yaşanan çok yönlü istikrarsızlık, yüzyılın ortalarına doğru savaşların yeniden başlaması ve savaş ortamının halka yüklediği ekstra yükümlülüklerle daha da ivme kazanmış; insanlar arası sosyal ve ekonomik münasebetler bu şartlara uygun bir mecrada şekillenmiştir. Dolayısıyla böyle bir ortamda mahkemeye yansıyan nizalar, halkın psikolojik, sosyal ve ekonomik durumunun yanı sıra karşılıklı ilişkilerin niteliğini yansıtması açısından çok önemlidir. Bu ilişkilerin değerlendirilmesi, nizaların yoğunluk kazandığı konular, çözüme yönelik uygulamalar, tarafların kimliklerinin(din-cinsiyet) v.s. tespitiyle daha anlamlı hale gelecektir. Nitekim bu çalışmada elde edilen bilgiler, bilgisayar ortamına aktarılan Harput şer’iye sicillerindeki nizaların çok yönlü sorgulanması ve aralarında tasnif edilmesiyle ortaya çıkan somut ve sayısal verilere dayanmaktadır.

Harput ,

Niza ,

Sulh ,

Mehir ,

Borç ,

Kefalet ,

Miras ,

Conflict ,

Peace ,

At the beginning of the 17.th century the state of the Otoman Empire from various aspects was very unstable and the resume of the wars in the middle of the century increased the extra burden put on the shoulders of the people. These changes formed the social and economic relations amongst the people. In such an atmosphere the suits of conflicts brought to the Harput courts reflect the social, economic and psychology states of the people and the types and subjects of mutual relations amongst them. The evaluation of the suits after giving the details about the subject list of the suits mainly concentrated, the practices to solve the suits, the identification of the plaintiffs by name, sex, religion and race etc would be very meaningful. The data and the information given in this paper are based on the outcome of the data taken from the Harput courts’ registers together with their analysis and interrogations from various aspects. In order to make it clear a classification has been made by religion, sex and subject.

Mehir ,

Debt ,

Heritage ,