Doğu düşüncesinde hermetik ruhsal simya tecrübesi ve hacı bektaş-i velî’nin makâlâtı

Bu çalışmada doğu düşüncesinin öznel olan doğası tanımlanarak; hermetik düşünce ile ruhsal simya bu düşüncenin tecrübî formu olarak ele alınmıştır. Gerek öznel gerçeklik algısına dayalı bu iki formu yansıtması ve gerekse de doğu düşüncesi ile İslam dininin sentezinin önemli bir örneğini oluşturması nedenleri ile Alevi/Bektaşi gelenek, Hacı Bektâş-ı Velî’nin Makâlât adlı eseri üzerinden incelenmektedir. Batı düşüncesinin gerçekliği genel geçer ve nesnel olarak algılamasına karşın doğu düşüncesi, gerçekliği öznel forma sahip istisnai ve tecrübî bir durum olarak tanımlamıştır. Tasavvuf ekolleri içerisinde özellikle Alevi-Bektaşi Sûfîlik, doğu düşüncesini karmaşık kavramsallıkla değil de oldukça sıradan ve net olarak yansıtan karakteristik özelliklere sahiptir. Makâlât adlı eser hermetik ruhsal simya geleneği çizgisinde, Alevî Velayet anlayışına bağlı olarak İslâmî terminolojiyi yorumlamaktadır.

Doğu düşüncesi ,

Makâlât ,

Hermetik ,

Öznellik ,

Simya ,

Dört Unsur ,

This study defines the nature of eastern thought as a subjectivity by the contrast of the west objectivity. The Haci Bektas Velî’s Makâlât, as an example of the eastern experiential thought that consist with hermetic tradition and spiritual alchemy is investigated. The realization of mental and spiritual experiential transformation by the taking of people from ordinary, and the determination of its system-ways which have been experienced as a results of this transformation, and finally the exploring of that own reality and reaching to the truth of asset; all of these are the works of the eastern hermetic and spiritual thought. Alevi-Bektashi Sufism, has a strong characteristic feature that it reflects the spiritual alchemy and the hermetic tradition. In our study the content and procedural aspects of the Makâlât context was evaluated as that a spiritual and hermetic alchemy in the Islamic framework. In Makâlât İslamic terminology has been interpreted according to the hermetic spirtual alchemy and the Prophetic Welayat that is depending on Alevî/Sûfî tradition.

Eastern thought, ,

Makâlât, ,

Hermetic, ,

Subjectivity, ,

Alchemy, ,

Four Element ,