Cüveynî’den ibn abdüsselâm’a makâsıd/maslahat söylemi

Cüveynî, İslâmî hükümleri maslahat eksenli olarak ele almış ve beş gruba ayırmıştır. Onun akıl tarafından pek kavranamayan “çok nâdir” dediği beşinci gruba yer vermeyen Gazzâlî ilk iki grubu aynen alıp, üç ve dördü de birleştirerek maslahatları üç “zarûrî”, “hâcî” ve tahsînî” diye gruba indirir. Ayrıca Cüveynî’nin zarûret adıyla birinci derecede önemli gördüğü maslahatları, dinin, canın, aklın, neslin ve malın korunması şeklinde beş madde olarak belirgin hale getirir. Gazzâlî’nin dini başa alan bu sıralamasına karşılık Fahreddin Râzî, canı birinci sırada, dini, dördüncü sırada sayar. Sonra genellikle dini başa alan sıralama yaygınlık kazanır. İbn Abdüsselâm, maslahat konusunu müstakil bir kitapta ele alır. Makâsıd ve vesâil olarak ikiye ayırdığı maslahatları derecelendirir ve bunlarla ilgili geniş açıklamalar yapa

Din ,

Maslahat ,

Makâsıd ,

Vesâil ,

Zarûriyyât ,

Hâciyyât ,

Tahsîniyyât ,

Religion ,

Benefit, purpose ,

Occassions ,

Al-Juwayni elaborated the Islamic judgements within the context of the concept of benefit (maslahah) and divided it into five groups. Al-Ghazali does not give any place to the fifth group, which is said to be “too rare” and cannot be comprehended by reason, takes the first two groups as they were, and combines the third and fourth, and so, reduces the benefits into three groups as the essentials, the complementary, and the embellishment. In addition, he clarifies the benefits as the five item of the protection of religion, life, reason, generation, and property. Fahredin al-Razi counts life as the first, and religion as the fourth. Later, the enumeration which counts religion as the first spreads out. Ibn Abdisselam writes an independent book on the benefit and gives detailed information on its degrees.

The essentials ,

The complementary ,

The embellishment ,