Biyografi rivayetlerinin tenkidi: zâhid el-kevserî’nin te’nîbü’l-hatîb örneği

Biyografinin ilk ve önemli örnekleri Müslüman ilim adamları tarafından kaleme alınmıştır. Biyografisi yazılan şahıs hakkındaki bilgiler, ilk dönem eserlerinin çoğunda isnadlı rivayetlerle kaydedilmiştir. İsnadlarda ismi geçen ravilerin ekseriyetinin ilmî ve ahlâkî kişilikleriyle ilgili bilgilere farklı kişi ve kaynaklardan ulaşılabilmesi isnadlı rivayetlerin en önemli özelliğidir. Böylece bu rivayetlerin isnadlarının her dönem yeniden değerlendirilmesi mümkün olmaktadır. Keza metinlerdeki bilgiler de farklı tarîklerle nakledilen rivayetlerle ve diğer kaynaklarla karşılaştırılarak tenkid edilebilir. Bu makalede rivayetleri isnadlı zikreden son biyografi yazarlarından Hatîb el-Bağdâdî’nin İmam-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin biyografisindeki rivayetlerin Zahid el-Kevserî tarafından yapılan eleştirileri, modern tarih araştırmalarında uygulanan yöntemler çerçevesinde tetkik edilecektir.

Ebû Hanîfe ,

Hatîb el-Bağdâdî ,

Biyografi sened ,

Metin ,

Tenkid ,

Abu Hanife ,

Hatib al-Baghdadi ,

Biography ,

The first and important examples of biography were written by Muslim scholars. The information concerning the person whose biography was written was provided in narrations (riwayeh) with supported chain (isnad) in the works of the early era. The most important feature of narrations with supported chain is that it is mostly possible to verify the information concerning the narrator (rawi) mentioned in the supported chains using other sources and authors. Thus, it is possible to reevaluate the supported chains of these narrations in each period. Indeed, the information in the texts can be subject to critique by comparing with the narrations transferred through different paths (tariq) and with other sources. In this study, the critique by Zahid al-Kawsary of the narrations in the biography of Imam Azam Abu Hanife written by Hatib al-Baghdadi, one of the last biography writers who provided narrations with supported chains, is examined in terms of the methods employed in modern historical studies.

Supporting Chain (Sened) ,

Text ,

Critique ,