Anlamı tayin eden karîne

Bu çalışma, başta İslam Hukuku olmak üzere Belagat, Kelam, Mantık ve Tefsir gibi birçok ilim dalında önemli bir yere sahip olan karînenin, anlamın belirlenmesindeki rolünü ele almaktadır. Anılan bilim dalları ve diğer disiplinlerin temelini oluşturan dil bahisleri, anlama metodolojileri olarak isimlendirilebilecek bir delalet (anlam/gösterge) sistemini teşkil etmektedir. Temel anlam-yan anlam, çokanlamlılık-yan anlam ilişkileri temelinde sözün anlamını tespite yarayan karîne, dil içi ve dil dışı karîneler olarak iki ana grupta incelenebilir. Dil içi karîneler cümlenin gerek sözdizimi kurallarından gerekse sözcüklerinden elde edilir. Bağlam olarak ifade edilen dil dışı karîneler ise, sözün söylendiği fi ziksel ve duygusal ortam, jest-mimikler, eda, tavır gibi diğer fi ziksel ve psikolojik şartlardan elde edilir. Anlam belirsizliğine yol açan dilsel olguların varlığı inkâr edilemese de, bir bağlam içinde çokanlamlı ögelerin yalnızca bir anlamının kastedilebilir olması anlamın tespiti çabalarında nisbî bir kolaylık sağlamaktadır.

Karîne ,

Anlam ,

Bağlam ,

Çokanlamlılık ,

Mecaz ,

This study discusses the role of clue which has an important place in many disciplines; particularly Islamic law, Rhetoric, Theology, Logic, and Commentary; in determination of meaning. The Branches of science aforementioned and other disciplines that make up the basis of language debates constitute the system of denotation (meaning / indicator) which can be named as the methodologies of understanding. The clue which serves in determination of meaning of words on the basis of basic meaning-connotation, polysemy- connotation relationship, can be examined in two main groups which are internal language and non-language clue. The internal-language clues are obtained from both syntax rules and words of sentences. The non-language clues which are expressed as context; obtained from physical and psychological conditions such as the physical and emotional environment in which word is said, gestures, mien and attitude. Even though the existence of linguistic phenomenons which lead to uncertainty of meaning can not be denied, the ability of pointing only one meaning of polysemic components within a context provides a relative ease in efforts of identifi cation of meaining.

Clue, ,

Meaning, ,

Context, ,

Polysemy, ,

Metaphor ,