Türk edebiyatında şerh edilen metinler arasında mesnevi-i şerif’in yeri

Türk edebiyatı yazılı kaynaklarının incelenmesinde en yaygın metodlar-dan biri olan şerh, çoğunlukla dinî ve tasavvufî metinlerin incelen-mesinde kullanılmıştır. Şerh metodunun uygulandığı metin türleri arasında da mesneviler ilk sırada yer almaktadır. Şâirlere metin uzun-luğu bakımından bir kısıtlama getirmemesi, mesnevi türünde çok eser verilmesine sebep olmuştur. Elbette mesnevi bir edebî tür olsa da, "mesnevi" denilince akla Mevlânâ Celâleddin Rûmî'nin Mesnevi-î Şerif'i gelmektedir. Bunun sebebi, bu eserin en çok şerh edilen ve dola-yısıyla okunan mesnevi olmasıdır. Mevlânâ, bu eserinde, hikâyeci anla-tım tarzını da kullanmış ve vermek istediğini mânevî mesajları sembo-lik karakterler aracılığıyla hikâye şeklinde anlatmıştır. Mesnevi-î Şerif'in ilk beyitinde geçen "hikâyet" kelimesi de bunun bir işâretidir. Mevlânâ, bu eserindeki çoğu anonim olan hikâyeleri, beslendiği geniş bir altyapı-dan alıp kendi diliyle, derin anlamlar çıkartılacak şekilde anlatmıştır. Farklı coğrafyalarda okunan bir eser olan Mesnevi-î Şerif'deki bu derin anlamlar anlaşılabilsin diye, yüzyıllar boyunca genellikle Mevlevî tarikatına mensup mesnevîhanlar tarafından şerh edilmiştir. Bu şerhlerin bâzıları Mesnevi-î Şerif'in tamamına, bazıları ilk cildine, bâzıları ilk onsekiz beytine, bazıları da belli bölümlerine yapılmıştır.

Şerh ,

Mesnevi ,

Mesnevi-Î Şerif ,

Hikayeci Anlatım ,

Mesnevihan ,

Commentary, as one of the most common method used in textual analysis, has been applied mostly on religious and mystical texts. Mesnevis are at the top among the types of texts on which commentary method is applied. This is because it does not limit the poets in the sense of the length of the text. Although "mesnevi "is a type of text in the literature, when the word "mesnevi" is used, Mesnevi-î Şerif of Mevlânâ Celâleddin Rûmî is remembered. Mevlânâ, in his Mesnevi-î Şerif, has used story telling as a narrative style and has given the messages he wanted to express through the symbolic characters in these stories. This is apparent from the word "hikayet" in the first couplets of Mesnevi-î Şerif. Mevlânâ has used his rich intellectual background to tell the stories which are most anonymous. He has placed spiritually deep meanings into these stories using his own narrative style. So for these deep meanings to be comprehended by people in various places, Mesnevi-î Şerif has been commentated by the mesnevihans who were mostly connected to Mevlevî lodge. Mesnevi-î Şerif has sometimes been fully commentated, sometimes partially, sometimes only first volume or only first eighteen couplets.

Commentary, ,

Mesnevi, ,

Mesnevi-Î Şerif, ,

Mesnevihan, ,

Narrative ,