Zamansal içerme ilişkilerini belirginleştiren ulaç eklerinin belirteç tümceciklerinde ve temel tümcedeki eylem kılınışları ile etkileşimleri

Türkçede karmaşık tümceler kuran ulaç ekleri, tümceler arasında birçok farklı türden bağdaşıklık ilişkisinin belirginleştirilmesinde kullanılmaktadır. Sözü edilen bağdaşıklık ilişkilerinin biri de zamansal çevreleme ilişkisidir. Öncelik-sonralık, içerme, karşılama, bitirme ve başlatma gibi zamansal ilişkiler ulaç ekleri ile belirginleştirilebilirler. Bu çalışmada, zamansal içerme ilişkisini belirginleştiren ulaç ekleri irdelenmiş ve bu eklerin belirteç tümceciği ve temel tümce eylemlerinin kılınış özellikleri ile etkileşimleri incelenmiştir. Kimi ulaç eklerinin eylemlerin kılınış özelliklerine duyarlı oldukları ve belirginleştirdikleri içerme ilişkisinin türünün bu duyarlılığa göre değiştiği görülmüştür.

Ulaç Eki ,

Belirteç Tümceciği ,

Temel Tümce ,

Zamansal İçerme İlişkisi ,

Kılınış ,

Converbs, which construct adverbial clauses in Turkish, are used with the purpose of designating different types of coherence relations. One of these coherence relations is temporal circumscribing relation. Converbs can designate coherence relations such as anteriority-posteriority, inclusion, reception, completion and commencement. In this study, converbs which designate temporal relations are investigated, and the interrelations of these converbs with lexical aspect of adverbial and matrix clauses are analysed. It is observed that some converbs are sensitive to lexical aspect. These converbs also experience shifts in the types of inclusion relations that they designate according to this sensitivity.

Converb, ,

Adverbial Clause, ,

Matrix Clause, ,

Temporal Inclusion Relation, ,

Lexical Aspect ,