Türkçede ünsüz ikizleşmesi

Türkçede ünsüz ikizleşmesi, bir seslemin sonsesindeki ünsüzle, bir sonraki seslemin önsesindeki aynı nitelikli ünsüzün birleşimiyle ortaya çıkmaktadır. Ünsüz ikizleşmesi, aynı biçimbirim içinde görülebildiği gibi farklı biçimbirimlerin eklemlenmesiyle de oluşabilmektedir. Bu çalışmada, Türkçedeki alıntı sözcüklerin içsesinde ortaya çıkan ünsüz ikizleşmesinin sesbilimsel görünümleri ele alınacaktır. Çalışmanın bütüncesi, Türkçede ünlülerarası konumda /bb/, /cc/, /dd/, /çç/, /ff/, /hh/, /kk/, /ll/, /mm/, /nn/, /pp/, /rr/, /ss/, /şş/, /tt/, /vv/, /yy/, /zz/ ünsüz çiftlerini barındıran 116 sözcükten oluşmaktadır. Veriler, Ankara Üniversitesi Beyin Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde toplamıştır. Verilerin sesletim süreleri, formant değerleri (F2 ve F3) ve spektrografik görünümleri için Praat 5.2 Ses Çözümlemesi Programı'ndan yararlanılmıştır. Ulaşılan bulgular sonucunda, Türkçede ünsüz ikizleşmesinin 'tam ikizleşme', 'yarı ikizleşme' ve 'tekünsüzleşme' görünümleri sergilediği belirlenmiştir. Bu belirlemeye dayalı olarak Levin (1985)'in Seslem Ağırlık Sistemi temelinde ve Curtis (2003)'te ünsüz ikizleşmesiyle ilişkilendirilen RNX Modeli'ne dayandırılan yeni bir model önerisi sunulmuştur. Elde edilen bulgular, Türkçede ünsüz ikizleşmesinin biçimbilimsel işleyişten çok, sesbilimsel işleyişten etkilendiğini göstermektedir.

Ünsüz İkizleşmesi ,

Seslem Sonu Ünsüz ,

Seslem Başı Ünsüz ,

Ünlülerarası Konum ,

Consonant gemination in Turkish results from the cooccurrence of the same consonant in the coda of one syllable and the onset of the following syllable. Consonant gemination can occur within the same morpheme as well as at morpheme boundaries. This study addresses the phonetic characteristics of gemination in native words and loan words in Turkish. The corpus contains 116 borrowings which have the following consonant clustres in the intervocalic position: /bb/, /cc/, /dd/, /çç/, /ff/, /hh/, /kk/, /ll/, /mm/, /nn/, /pp/, /rr/, /ss/, /şş/, /tt/, /vv/, /yy/, /zz/. The data were collected at the Ankara University Brain Research Center. Praat 5.2 Sound Analysis Program was used for the phonetic measurements and spectrographic views/graphs. The findings obtained showed that consonant gemination in Turkish is realized as either 'full gemination', 'semi-gemination' or 'uni-consonantalisation'. A representation for each type of consonant germination is proposed based on a model of the Syllable Weight System by Levin (1985) and the RNX Model by Curtis (2003). The findings show that consonant gemination in Turkish is not affected by morphological functioning, but by phonological functioning.

Consonant Gemination, ,

Coda, ,

Onset, ,

Intervocalic Position ,