Dilin algılanması ve anlamlandırılmasında bürün dizgesinin beyindeki işlemlenişi

Yazarlar :

İpek Pınar BEKÂR ,

Yazar kurumları :

kurum yok¹

Görüntülenme :

937

DOI :

Özet Türkçe :

Bu çalışma, uzun yıllardan beri alanyazında tartışmalı bir konu olan bürün dizgesinin beyindeki işleyişini açıklamayı hedefleyen sinirdilbilimsel araştırmaları tanıtmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, alanın temel hipotez ve yaklaşımları çerçevesinde, bürün dizgesinin beyinde nasıl işlemlendiğini saptamak amacıyla kullanılan davranışsal gözlem teknikleri ve beyin görüntüleme teknikleri doğrultusunda yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmektedir. Bunlardan davranışsal gözlem tekniklerinin kullanıldığı araştırmalarda bürün, hem duygudurumunu yansıtan bürünsel özellikler hem de sessiz okuma sırasındaki göz hareketleri ile ilgili deneylerden elde edilen bulgular çerçevesinde incelenmekte ve beyin yarıküreleri arasındaki yanallaşma ve yarıküre baskınlığı yönünden yorumlanmaktadır. Beyin görüntüleme tekniklerinin kullanıldığı araştırmalarda ise, bürünün beyindeki lokalizasyonu, aktivasyon alanları ve diğer dil bileşenleriyle olan bağıntısı incelenmekte, böylece bu dizgenin beyindeki işleyişi daha somut bir düzlemde ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Bununla birlikte, yaklaşık bir yüzyılı aşkın bir süredir yapılan araştırmalardan elde edilen bulgular, bürün dizgesinin beyindeki işlemlenişine yönelik bütüncül bir açıklamaya henüz ulaşılamadığını ve bu amaç doğrultusunda çok daha fazla dil ailesinin incelenmesi gerektiğini göstermektedir.

Anahtar kelimeler :

bürün ,

sinirdilbilim ,

algılama ,

anlamlandırma ,

davranışsal gözlem tekniği ,

beyin görüntüleme tekniği ,

Özet İngilizce :

Prosodic processing is an area which has been a matter of debate for years. Many studies have focused on the relationship of prosody and other components of grammar on the one hand, and the interaction of prosody and brain hemispheres on the other. In this study, we will address some works which analyze prosodic processing in the brain with a neurolinguistic perspective. The prosodic system is evaluated by means of two different observation techniques: Behavioral observation techniques and brain-imaging techniques. In studies that use behavioral observation techniques, prosody is investigated by means of experiments on affective prosody and by means of tracking eye movements during silent reading, and the findings are interpreted regarding hemisphere lateralization and hemispherical dominance. Studies using brain-imaging techniques, on the other hand, aim to reveal the prosodic system on a more concrete level through examining its localization, activation regions and interaction with linguistic components. Findings obtained from many studies show that a variety of language families must be looked at for a complete analysis of the prosodic system in the brain.

Anahtar kelimeler :