Anlamsal işleçler ve –ar biçimbiriminin kiplik alt-anlamları

Bu çalışma Türkçe eylem çekim eklerinden –Ar biçimbirimi ile anlamsal işleçler (semantic operators) arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın başlıca varsayımı –Ar biçimbiriminin evrensel niceleyici (universal quantifier), varoluşsal niceleyici (existential quantifier) ve genel anlam niceleyicisi (generalized quantifier) ile –Ar biçimbiriminin kodlayabileceği olası kiplik alt-ulamları arasında bir ilişki olduğudur. Çalışmada sunulan incelemeler, –Ar ile işaretlenmiş bir yüklem eğer varoluşsal niceleyici ile işlenmiş ise sayıltı (assumptive) ya da istek kipliği (volitive) kodladığını göstermektedir. Eğer diğer iki olasılık ise genel anlam niceleyicisi ya da evrensel niceleyicinin işlemesidir. Genel anlam niceleyicisi alışkanlık kipliği (habitual) anlamını belirginleştirirken, genel geçer doğruları veya kurallarla yapılan düzenlemeleri bildiren tümcelerdeki işlecin evrensel niceleyici olduğu ortaya konmaktadır. Bu vargı, adı geçen işleçleri belirginleştiren dilsel birimlerin –Ar ile işaretlenmiş kiplik anlamını da belirginleştirdiği sonucunu doğurmaktadır.

Kiplik ,

-ar Biçimbirimi ,

Genel Anlamlılık ,

Alışkanlık ,

Sayıtlı ,

İstek ,

Gerçek Kipi ,

Geniş Zaman ,

This study aims at defining the nature of the relation between the semantic operators and the modal meanings of the suffix –Ar. Our main hypothesis is that there is a relation between the universal quantifier, the existential quantifier and the generalized quantifier and the modal meanings expressed by the suffix. The analysis we present shows that if the sentence is operated by the existential quantifier the assumptive or volitive meaning is coded by –Ar. The generic quantifier triggers the habitual or lexical stative meaning. The regulations or scientific facts can be expressed if the sentence is operated by the universal quantifier. Accordingly, the linguistic items that specify one of the named operators also specify the related modal value.

Modality, ,

The Suffix –ar, ,

Genericity, ,

Habituality, ,

Assumptive, ,

Volitive, ,

Realis, ,

Aorist ,