şehirsel toponimi (hodonimi): türkiye için bir tipoloji denemesi

Cadde, bulvar ve yollar, eksiksiz bir metin olarak düşünülen şehirlerin en anlamlı parçalarıdır. Ana metne bağlı bu anlamlı parçalar aynı zamanda geçmiş deneyimleri içerisinde saklayan bellek mekânlarıdır. Geçmiş deneyimlerin adlarda yaşatıldığı düşüncesinden hareket eden bu çalışmada da; şehirlerde yer alan ve şehirsel toponomi (hodonymy) olarak da ifade edilmesi mümkün olan cadde adları, Türkiye şehirleri ölçeğinde irdelenmekte ve bir tipoloji geliştirilmektedir. Çalışmada Türkiye'nin farklı coğrafi bölümlerinde yer alan 24 şehir, örnekleme metodu ile ele alınmaktadır. Çalışmaya konu olan cadde adları şehir planlarından elde edilmiştir. Cumhuriyetin kuruluş felsefesine uygun pek çok sembolik yükle dolu olmasının yanı sıra; güvenlik şartlarındaki değişim, şehirlerin yatay yönde fiziki olarak büyümesi, soy bağları, kültürel yakınlık, siyasi nedenler, şehirlerin nüfus miktarı, arazi kullanımındaki farklılıklar da, Türkiye'deki şehirlerde cadde adlarını etkileyen önemli faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak oluşturulan tipoloji, farklı alt başlıklar içermesine karşın, yedi ana başlığa sahiptir. Bu ana başlıkları; Cumhuriyet caddeleri, şehitler caddesi, dostluk-kardeşlik caddeleri, yer/yön belirten caddeler, sayısal caddeler, önemli şahıslarla ilgili caddeler ve diğer caddeler şeklinde sınıflandırmak mümkündür.

Şehir ,

Hodonimi ,

Cadde Adları ,

Türkiye ,

Streets, avenues and roads are the most significant parts of cities considered complete text. These meaningful parts related to main text are at the same time memory space that stores past experiences. In parallel with the idea that past experiences live in names, this study examines streets names in cities (urban toponymy, hodonymy) and develops a typology for Turkey. This research considers 24 cities as a sample survey in different geographical regions of Turkey. These street names have been obtained from city plans. Turkish cities are full of symbolic names from the democratic republic regime. Changes arising due to security reasons, physical expansion of cities because of horizontal growth, ancestral ties, cultural proximity, political reasons, population of cities and differences in land use are among other reasons that affect street names of the cities in Turkey. The typology developed subjected to these factors, aside from the sub-headings, consists of seven main headings. These can be classified as republic streets, martyr streets, friendship and fellowship streets, place/direction identification streets, numerical streets, streets related to important persons and other streets.

City, ,

Hodonymy, ,

Street Names, ,

Turkey. ,