Kaz dağı’nda yüzeye gelen güneş enerjisinin dağılışında topografyanın etkisi

Yersistemi bileşenleri arasındaki etkileşim ve bu sürecin oluşturduğu özellikler alan/zaman boyutlarında önemli farklıklar göstermektedir. Yersistemi içinde alansal farklılaşma temelde güneş enerjisinin alana (yatay/dikey) ve zamana dağılışıyla gerçekleşmektedir. Bu çalışmada yersistemini bütün diğer alt sistemleriyle bileşenlerini kontrol eden güneş enerjisinin, Kaz Dağı örneğinden hareketle, topografyanın etkisiyle alansal değişimin/dağılışının belirlenmesi amaçlandı. Böylece yersistemi içinde enerji döngüsündeki farklılaşma aracılığıyla, bütün döngüler ve süreçlerin alansal farklılaşmasıyla, ekosistemin özellik kazanması ve beraberinde yersisteminin yerel özelliklerinin şekillenmesinin belirlenmesi için bilimsel temel oluşturulmaya çalışıldı. Kaz Dağı'nda yüzeyin aldığı güneş enerjisi temelde bakı etkenine, ikincil olarak da eğim özelliklerine bağlı olarak farklılaşmaktadır. Kaz Dağı'nda, topografyanın etkisiyle, yüzeyin aldığı enerjinin kısa mesafelerde değişmesinin alanda belirlenen tür çeşitliliği ve zenginliğinin temel kaynağı olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmayla Kaz Dağı'ndaki doğal/sosyal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve geliştirilmesi için öncelikle her konumda yüzeyin aldığı enerjinin bilinmesi ihtiyacı hazırlanan aylık haritalarla karşılanmaya çalışıldı. Kaz Dağı için geliştirilen ve uygulanan yöntemin her alanda uygulanabileceği ve kaynak kullanımı konusunda karar vermede katkısı olacağı düşünülmektedir.

Güneş Enerjisi ,

Alansal Değişim ,

Topografya ,

Yersistemi ,

Kaz Dağı ,

The interaction between the components of Earthsystem and resultant arised from that interaction show significant variations in the zone/time dimensions. The spatial differentiation within Earthsystem is due basicaly to the spato-temporal dispersion of solar energy. Giving special reference to the Kaz Mountain, we aimed at explaining the impacts of topography on dispersion of solar energy, which controls the whole components of earth system. Thus, in order to determine specialization of ecosystem together with this forming of regional featurs of earth-system with the help of differentiation of energy convection in the Earthsystem and with the regional differentiations of all convections and process tried to be created a scientific basic. In Kaz Mountain, sun energy taken by surface differentiatiates basicly to inspection factor and secondly to slope attributes. It is thought that in Kaz Mountain, with the effect of topography, the change of energy taken by surface in short distances is the main source of biological diversion. With this work, it is tried that for use and improvement of natural/social sources which is sustainable in Kaz Mountain and knowing of energy taken by surface in every situation by using monthly maps. It is thought that the method which is improved and tested for Kaz Mountain can bu used in every region and has a benefit in deciding use of the source subject.

Solar Energy, ,

Spatial Variation, ,

Topography, ,

Earthsystem, ,

Kaz Mountain ,