Incelik karşıtlığı ve ayşe kulin’in “geniş zamanlar” öyküsünün edimbilimsel incelenmesi

Edimbilimsel incelik kuramın incelik ve incelik karşıtı stratejileri edebi eserleri de içine alan çok geniş bir yelpazeyi kapsayan söylem çözümlemelerinde kullanılmaktadır. Brown ve Levinson tarafından ortaya konulan incelik kuramı (1987), zaman içerisinde çok sayıda edimbilimci tarafından ele alınmış ve geliştirilmiştir. Jonathan Culpepper (1996), incelik karşıtı stratejileri beş gurupta toplamıştır: doğrudan yapılan incelik karşıtlığı, olumlu incelik karşıtlığı, olumsuz incelik karşıtlığı, alaycı incelik ve beklenen inceliği göstermemek. Culpepper daha sonraki sınıflandırmalarında dolaylı incelik karşıtlığı, durumsal incelik karşıtlığı, kalıplaşmış veya yarı kalıplaşmış incelik karşıtlığı ifadeler ve sezdirilen incelik karşıtlığı gibi terimleri kullanmıştır. Bu çalışmada, Culpepper'in incelik karşıtlığı stratejileri sınıflandırması doğrultusunda Ayşe Kulin'in Geniş Zamanlar öykü kitabında yer alan aynı başlıklı öyküsündeki ana kişi olan kadının iletişiminde yer alan incelik karşıtı sözceler incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucu, kadın karakterin olumlu ve sezdirilenl incelik karşıtı stratejileri olumsuz ve doğrudan yapılan stratejilere oranla daha sıklıkta kullandığı ve incelik karşıtı söz eylemlere yönelmesinin nedeninin öfke ve kızgınlık değil, korku, olayları denetleyememe ve çaresizlik olduğu saptanmıştır.

İncelik Karşıtlığı ,

Ayşe Kulin ,

Jonathan Culpepper ,

Söylem Çözümlemesi ,

Politeness and impoliteness strategies of Politeness Theory have been used in a wide range of discourse analyses including literature. Politeness Theory put forth by Brown and Levinson in 1987 has been discussed and developed by many other pragmatists. Jonathan Culpepper (1996) classifies impoliteness strategies under five headings: bald on record impoliteness, positive impoliteness, negative impoliteness, sarcasm or mock impoliteness and witholding impoliteness. In later classifications he adds the terms off-record impoliteness, situational impoliteness, conventional or semiconventional impolite expressions and implicated impoliteness. This paper aims to analyse the impolite utterances in the communication of the female protagonist in "Vast Present" by Ayşe Kulin in terms of Culpepper's classifications. The results of the analysis indicate that the woman character uses more positive and off-record strategies than negative and on-record strategies, and the factors that lead her to impolite speech acts are not anger or rage but fear, lack of control on what is happening and helplessness.

Impoliteness, ,

Discourse Analysis, ,

Ayşe Kulin, ,

Jonathan Culpepper ,