Osmanlı’da ilk çeviri eleştirileri

Tanzimat'la Batı'ya açılan Osmanlı'daki yapısal değiĢimlere, önceleri hukuk, din, tarih, fen bilimleri, askerlik gibi konuları içeren çeviriler,1860'lardan itibaren de edebiyat alanındaki çeviriler eĢlik etmiĢtir. Çevirilerin artmasıyla konuya iliĢkin tartıĢmalar da baĢlamıĢtır. Osmanlı'daki ilk çeviri eleĢtirisi olarak nitelendirilebilecek çalıĢmayı Kemalpaşazade Said Bey yapmıĢ ve Fransızcadan yapılmıĢ çevirilere iliĢkin görüĢ ve önerilerini,1889'dan baĢlayarak 18 defter halinde yayımladığı Galatât-ı Tercüme adlı risalesinde ortaya koymuĢtur. Böylece oluĢan tartıĢma ortamında, önce Fransızca öğretmeni Mehmed Halit Bey Tetkîk-i Galatât-ı Tercüme, ardından da gazeteci Fatin İhsan Bey adlı risalelerini yayımlayarak KemalpaĢazade Said Bey’in eleĢtirisinin eleĢtirisini yapmıĢlardır. Biz çalıĢmamızda, ilk bakıĢta “yanlıĢ avcılığı” yapıyor gibi görünseler de, çeviri tarihimiz açısından önemli bulduğumuz bu üç risaleyi birlikte ele alarak değerlendireceğiz

Çeviri ,

Fransızca ,

Eleştiri ,

Osmanlıca ,

Türkçe ,

Structural changes in the Otoman Empire during the Tanzimat Period, were accompanied by translations in various fields such as law, religion, history, science, military and from the 1860 translation in litterature. Discussions on the topic began with increase in translations. The first work, which can be described as the first translation criticism in the Ottoman Empire has been written by Kemalpaşazade Said Bey. He published his opinions and suggestions on the translations made from French in 18 registers (defter) titled Galatât-ı Tercüme starting from1889. Thus, in this discussion milieu. first a French teacher named Memed Halit Bey published Tetkîk-i Galatât-ı Tercüme, in which he revealed his review on KemalpaĢazade Said Bey’s critiques, and then a journalist Fatin Ihsan Bey did the same in his treatise called Hatıât-ı Tercüme. Although at first sight these publications may seem like as if they were just “hunting errors” , they are important for history of translation in Turkey, and in this paper these three treatises will be discussed together.

Translation, ,

Critique, ,

French, ,

Ottoman, ,

Turkish ,