Medeniyet savaşında teknoloji

Teknoloji, genelde Batı’da modernlikle, Doğu’da da Batı medeniyetinin kasd
edildiği medeniyet ile ilişkilendirilerek Batı-içi ve -dışı yoğun bir kültürel kimlik
mücadelesinin yaşandığı tarihî bağlamından kopuk bir şekilde tartışılmaktadır. Bu
makalede amacımız, tarihî-sosyolojik ve teorik-felsefî perspektifleri terkip ederek
teknoloji tartışmasının bu boyutuna dikkat çekmek, Protestan cephenin din-içi ve
-dışı rakipleri olarak Katolik ve Müslüman aydınların teknolojiye yaklaşım tarzlarını
karşılaştırmaktır. XIX. asırda Protestanlık, Sanayi Devrimi ile modernleşmenin
zirvesine çıktıktan sonra medeniyeti ilerleme kavramı ile ikame etti ve yakın
ve uzak ötekisi olarak Katoliklik ile İslâm’ı ilerlemeye engel oldukları ithamıyla
bertaraf etti. Ancak bu ortak Protestan ithama karşı Katolik ve Müslüman aydınların
cevapları, evrensel-radikal ve tikel-ideolojik olarak değişti. Katoliklik, Protestan
Batı’nın yakın (din-içi) ötekisi olduğu için çağımızda Katolik veya Katoliklikten
mülhem aydınlar, Katolikleştirmek gibi ideolojik saplantılara düşmeden Protestanlığın
ilerlemeyle özdeşleştirdiği modernliğin ürettiği teknolojiyi insan fıtratını
tahrip ettiği gerekçesiyle kökten eleştirmişlerdir. Ancak Protestan Batı’nın uzak
(din-dışı) ötekisi olarak İslâm’a yönelttiği ilerlemeye karşıtlık ithamı, özellikle sömürge-
mağduru Müslüman ülkelerin aydınlarını Katoliklik eleştirmenlerin yaptığı
gibi teknolojiyi fıtrîleştirme yerine klasik misilleme düsturuyla İslâmîleştirme
gibi bir ideolojik, yanılsamalı kaygıya sevk etmiştir.

,

Medeniyet ,

ilerleme ,

teknoloji ,