Foucault ve aydınlanma’nın geri dönüşü

Michel Foucault son dönem çalışmalarında Aydınlanma’ya karşı eleştirel tutumunu terk etmemekle beraber daha olumlu bir yaklaşım sergiler. Aydınlanma’yı bir dönem olarak değil, “şimdinin ontolojisi”ne dair bir “eleştirel felsefesi ethos” olarak karakterize ederken bu ethosa bazı olumlu içerimler yükler. Kant’ın felsefi düşüncede “şimdi”yi sorunsallaştıran ilk kişi olduğunu düşünen Foucault, Kant’ın “Aydınlanma nedir?” makalesinde (şimdiye/kendimize dair) yeni bir felsefi düşünüş biçiminin başlangıcı görür. Foucault’nun yeni yaklaşımı birçok kişi tarafından eski konumunun terki olarak algılanırken, bazı yorumcular ise yeni ve eski yönelimleri arasında bir fark olmadığını savunmuştur. Gerçekte O, “Aydınlanma’nın şantajı” dediği Aydınlanma’dan yana ya da karşı olmak dilemmasından kurtulunması gerektiğini belirterek Aydınlanma’nın rasyonellik, evrensellik vb. düşünceleri ve arayışları ile arasındaki mesafeyi korumaya devam etmiştir. Yani Foucault’nun yeni yönelişi ile eski çalışmaları
arasıda süreklilikler olduğu gibi kesintiler de vardır. Bu makale Foucault’nun Aydınlanma’ya dair değerlendirmelerini ve bu değerlendirmelere ilişkin bazı eleştiri
ve analizleri konu edinmektedir.

,

Aydınlanma ,

eleştiri ,

ethos ,