Abdurrezzâk kāşânî (ö.730/13309)’nin hayatı, ilmî-tasavvufî kişiliği ve eserleri

Abdurrezzâk Kāşânî, İbnu’l-Arabî (ö.638/1240) ekolü olarak da bilinen “vahdet-i vücûd” telakkîsinin en önemli temsilcilerinden birisidir. Şeyh Abdussamed b. Alî en-Natanzî (699/1300)’nin mürîdi olan Kāşânî, Osmanlı Devleti’nin ilk müderrisi Dâvûd el-Kayserî (ö.751/1350)’ye de hocalık yapmıştır. Müellif hayatının büyük bir kısmını Tebriz’de ilmî faaliyetlerde bulunarak geçirmiştir. Tesbit edebildiğimiz eserlerinin sayısı, risâlelerle birlikte ‘otuzbeş’tir. Eserlerinin çoğunluğu, tasavvuf sâhasına âit bulunmaktadır. Kāşânî’nin “Tevîlâtu’l-Kur’ân” adlı eseri, yazma halinde olan ve ilim dünyasınca tanınmayan “Hakāiku’t-Te’vîl fî Dekāiki’t-Tenzîl” adlı bir başka eserinin “te’vîl” kısımlarından oluşmakta olup, “Tefsîru’ş-Şeyhi’l-Ekber” ismiyle İbnu’l-Arabî adına basılmış bulunmaktadır. “Hakāiku’t-Te’vîl fî Dekāiki’t-Tenzîl”adlı eser, 2003 yılında tarafımızdan yapılan “Kāşânî ve Hakāiku’t-Te’vîl fî Dekāiki’t-Tenzîl Adlı Eserinin 1.Cildinin Tahkîk ve Tahrîci” isimli iki cildlik doktora çalışması ile ilim dünyasına tanıtılmış, ayrıca “Tevîlâtu’l-Kur’ân” adlı eserin de Kāşânî’ye ait olduğu belgelenmiştir. Bu makale adı geçen doktora tezimizin bazı kısımlarının yeniden gözden geçirilmesi ile elde edilmiştir. Bu çalışmada, Kāşânî’nin hayatı, ilmî-tasavvufi kişiliği ve eserleri ele alınmaktadır.

Kāşânî ,

Natanzî ,

Vahdet-i vücûd ,

Te’vil ,

Tefsir ,