Murathan mungan’ın “kıssa xvii” şiiri üzerine metin-dilbilimsel bir in- celeme

Söylem çözümlemesi veya metindilbilim terimleri bazen aynı bazen defarklı anlamlarda kullanılırsa da amacı metinlerin yapılarını verdikleri me-sajları ortaya çıkarmak ve uygulamalı örneklerle göstermektir. Ferdinand deSaussure sonrasında, Avrupa dilbiliminde sesin işlevselliği; Amerikan yapısalcılığında ise üretici dönüşümsel dilbilgisiyle, cümle üzerinde durulmuştur. 1960’lı yıllardan sonra ise cümle düzeyini aşan dilin daha büyük birimleri üzerinde çalışma yönünde olmuştur ve üçüncü bir dilbilim olarak da değerlendirilen bu yeni alan sözcelem, metin dilbilim, söylem alanı ortaya çıkmıştır ve metinleri bağlama göre değerlendirmeyi amaç edinmiştir. Metin dilbilimsel incelemeler metnin ölçütlerini ararken bizi bazen adedinde farklılıklar görülse de yedi kurala götürür. Bunlar: Bağdaşıklık, tutarlılık, kabul edilebilirlik, durumsallık, bilgisellik, metinler arası ilişkidir. Bağdaşıklık’ta dilbilgisine ait yapıların, öğelerin birbiriyle bağıntılı olup olmadığına bakılır. Bunu yaparken de Gönderim (Reference), Eksiltili Yapı (Ellipsis), Bağlaçlar (Conjunctions), Bağlantı Öğesi (Connecteur), Sözlüksel Bağdaşıklık (Lexical Cohesion) gibi öğelerin kullanımına bakılır. Tutarlılık Metnin anlamlandırıldığı kısımdır. Derin yapı kısmıdır. Küçük ölçekli ve büyük ölçekli tutarlılık olarak incelenebildiği gibi özelleştirme, genelleştirme, sebep- sonuç ilişkisi, karşılaştırma ve karşıtlık gibi kıstaslarla da incelenebilir.

dilbilim ,

metindilbilim ,

Murathan Mungan ,

Kıssa XVII ,

Discourse analysis or text linguistics terms sometimes used inter changeably. The aim of text linguistics reveals structure of text and messages. Text linguistics, searches the text criteria of linguistic phenomena. After Ferdinand de Saussure, the European linguistics focused on the functionality of the sound. American linguistics, however, focused on the sentence, with the generative transformational grammar. After the 1960s, began to work on major units of the language. This new field of linguistics in the third, revealed utterance, text linguistics, discourse field. It also aims to review the text according to the context. Text linguistics studies, distinguishes the text seven criteria. These include: coherence, consistency, acceptability, types, and conditions intertextuality relationship. In our study focused on the coherence and consistency. Coherence, grammar looks at the structures of the elements, whether or not associated with each other. In doing so, use the reference, ellipsis, conjunctions, the lexical cohesion items such as. Consistency is part of the meaning of the text is given. Part of the deep structure.This chapter examined the small-scale and large-scale coherence. In addition, measurements examined, privatization, generalization, cause-and-effect relationship, as a comparison and contrast.

linguistics, ,

text linguistics, ,

Murathan Mungan, ,

Kıssa XVII ,