Geleneksel türk gölge oyununda ana tipler ve dil yergisi

Geleneksel Halk Tiyatrosunun sevilen bir kolu olan Karagöz, seyirci gözünde, geçmişteki büyüsünü kaybetmiştir. Araştırmacılarsa, Karagöz’e bugün de aynı ilhamla yaklaşmakta; hayal önemli bir inceleme konusu olarak görülmektedir. Fakat Türk gölge oyunu, tehlikeli bir mevzudur. Çünkü meydanın muzip oyuncusu Karagöz’e duyulan sevgi, kimi zaman bilimsel görüşlere de nüfuz etmekte; zaman zaman nesnellik ortadan kalkabilmektedir. Nitekim bazı araştırmacılar, Karagöz’ün Türk’ü ve Türklüğü temsil ettiğini; tüm davranışlarıyla olduğu gibi diliyle de örnek bir tip olduğunu savun-muşlardır. Onlara göre; bu sevimli gölge, Hacivat’ın; onun şahsında da aydının yabancı ifadelerle dolu dilini sistemli bir şekilde eleştirmektedir.      Bu taraftarlık, doğal olarak karşıt görüşü de beraberinde getirmiştir. Neticede kimileri de, Hacivat’ın safında yer almış ve onu örnek karakter olarak göstermiştir. Bu çalışmada eldeki veriler değerlendirilerek hem Karagöz’ün hem de Hacivat’ın tek yönlü (yalnızca iyi veya yalnızca kötü) tipler olmadığı ve Karagöz üzerinden Hacivat’a yönelik bilinçli bir dil yergisi bulunmadığı gösterilmeye çalışılmıştır.