Eski anadolu türkçesiyle yazılmış tıp metinlerindeki iki terim üzerine tespitler: çignemek ve çeynemek

14.-15. yüzyıllarda Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp eserleri, çok önemli bir kelime hazinesine sahiptir. Bu kelime hazinesi, dönemin Türkçe tıp terminolojisinin niteliğini ve işlevselliğini de gözler önüne sermektedir. Ancak bu hazinenin sağlıklı bir şekilde ortaya konabilmesi için, metinlerin hassasiyetle irdelenmesi ve dönemin tıp anlayışının iyi bilinmesi gerekir. Bu makale, Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp eserlerinin Türkiye Türkçesine çevirilerinde birbirine karıştırılan ve yanlış anlamlandırılan iki terimi ele almaktadır. Bunlar, "çignemek" ve "çeynemek" terimleridir. Tıp eserlerinin sözlük/dizin veya çeviri metin bölümlerinde iki terim aynı anlamda zannedilmekte ve bu durum metinlerin yanlış anlaşılmasına veya terimin geçtiği bölüme anlam verilememesine sebep olmaktadır. Terimlerin geçtiği birçok tıp yazması üzerinde yaptığımız çalışmalar sonucunda ulaştığımız tespitlerimize göre çignemek, bir rahatsızlığı, bir hastalık belirtisini, çeynemek ise bir tedavi şeklini karşılamaktadır. Makalede, metinlerden örneklerle konuya açıklık getirilmeye ve karışıklığın giderilmesine çalışılmıştır.

Eski Anadolu Türkçesi ,

Tıp Terimi ,

Çignemek Terimi ,

Çeynemek Terimi ,

Tekessür ,

Vücut Kırıklığı ,

Medical texts that were written in 14th-15th century Anatolian Turkish possess a very important vocabulary, which reveals the quality and functionality of the period's Turkish medical terminology. However, in order to present this vocabulary clearly, it is vital to examine the texts with scrutiny and know medical concept of the time. This article examines two terms that have been mistakenly translated and interpreted while translating into modern Turkish. These terms are "Çignemek" and "çeynemek". Çignemek and çeynemek are two different medical terms which are used in medical texts written in Old Anatolia Turkish. However, these two terms are thought to have the same meaning and used interchangably. This misconceptualization may lead to misinterpretations when such texts were translated or interpreted. The result of our studies, based on many medical text, has shown that çignemek is used for an illness or a symptom of an illness; however, çeynemek is used for a method of treatment of an illness. This article aims at enlightining the issue with examples from medical texts and correct the misconceptualization.

Old Anatolia Turkish, ,

Medical Term, ,

Çignemek Term, ,

Çeynemek Term, ,

Tekessur, ,

Malasi ,