Anayasal meşrûtî yönetime medhal: 1856 islahat fermanı’nın tam metin incelemesi

Osmanlı Devleti’ndeki modernleşme hareketlerinin en önemli ayağı hukukî alandır. Hukukta modernleşmenin en önemli ayağı ise anayasal gelişmelerdir. Anayasal gelişmeleri ilgilendiren her belge, birçok açıdan bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlı, birbirini genişleten ve tamamlayan bir özelliğe sahiptir. Bu alanda yapılan reformlar arasında anayasal gelişmeler açısından en önemli ve etkili olanı Tanzimat Fermanı’dır. Tanzimat Fermanı’yla başlayan düzenlemeler Türk anayasa geleneğine önemli bir zemin oluşturmuştur.Anayasal gelişmeler bağlamında bir diğer önemli dönüm noktası da Islahat Fermanı’dır. Islahat Fermanı, Tanzimat Fermanı’nı teyit eder bir özelliğe sahiptir ve Türk anayasal gelişmeleri için de Tanzimat Fermanı kadar önemli bir zemin oluşturmuştur. Kanûn-ı Esâsi’nin maddelerine bakıldığında bu durum açıkça ortaya çıkmaktadır. Meşrutiyet’in yeniden ilanı ve Meşruti yönetime yeniden geçiş bu maddelerle olmuştur. Bu anlamda, Islahat Fermanı’nın da Türk anayasal ge-lişmelerinde önemli bir tekâmül evresi olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz. Islahat Fermanı, diğer yandan kanunlaştırma hareketleri için de önemli bir etki alanı oluşturmuş ve ortaya koyduğu ilkeleri ile Osmanlı Hukuku’nda meydana gelen modernleşme hareketlerine rehberlik etmiştir. Kanun-i Esasi de bu modernleşme hareketlerinin en önemli örneklerinden biridir.

Anayasa ,

Tanzimat Fermanı ,

Islahat Fermanı ,

Kanun-i Esasi ,

Meşrutiyet ,