Anadolu ve kıbrıs ağızlarında bir dilde tekinsiz (tabu) örneği: “dulunmak”

Dilde birçok anlam olayının ortaya çıkmasının temel sebeplerinden birini, “dilde tekinsiz (tabu)” anlayışı oluşturmaktadır. Bu anlayış bazı kelimelerin ölümüne yol açabildiği gibi bazı kelimelerin de kalıp ifadelerde uzun süreli yaşamasını temin etmiştir. Dulunmak fiilinin edebî Türkçede kullanımını yitirmesine rağmen, birçok Anadolu ağzında olduğu gibi, Kıbrıs ağzında da arkaik kelimelerden birisi olarak varlığını hâlâ sürdürmesi bu tabu anlayışının bir yansı-masıdır. Bu fiil daha önceki dönemlerde Türkiye Türkçesinin yazılı metinlerinde kullanılmıştır. Özellikle on dört ile on altıncı yüzyıllar arasında “dulunmak” fiilinin kullanıldığı birçok örneğe rastlamaktayız. “Kaybolmak, görünmez hâle gelmek; batmak, gurup etmek” anlamlarında kullanılmış olan kelimenin benzer anlamlarda türevlerini de görmekteyiz. Günümüzde bazı edebî metinlerde arkaik olarak geçen bu kelime algılanamadığı için ses çağrışımı yaptığı benzer kelimelere dönüştürülmüş, hatta bu hâlleri esas kabul edilip etimolojik olarak izah edilmeye çalışılmıştır. Bu yazıda dilde tekinsiz anlayışı belirtilerek, kelimenin doğru anlamlandırılmasına katkıda bulunulacak yol gös-terilmiştir.

Tekinsiz ,

Anadolu ağızları ,

Kıbrıs ağzı ,

Dulunmak fiili ,

Kelime ölümü ,