Türkiye-kuveyt ilişkileri: işbirliği mi, çatışma mı?

Kuveyt’in Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki idari statüsü ve sınırları Irak-Kuveyt ilişkilerinde sürekli sorun olarak gündeme gelmiştir. Irak’ın kurulduğu günden itibaren üzerinde hak iddia ettiği ve 1990 Ağustosunda da işgal ettiği Kuveyt’in bir Irak toprağı olduğu sorunsalı Soğuk Savaş sonrası dönemde ilk önce Kuveyt ve ardından da Irak işgaline giden sürecin nedenini oluşturmaktadır. 1990 öncesi dönemde Türkiye, Irak ve Kuveyt arasındaki tarihsel hak iddialarına doğrudan müdahil olmak istememiştir. Ancak Irak’ın Kuveyt’i işgal girişimi Kuveyt politikasında bir kırılma yaratmış ve Türkiye, Kuveyt’in bağımsızlığının korunmasında doğrudan taraf olmuştur. Cumhurbaşkanı Özal’ın işgal karşıtı politikaları, Türkiye-Kuveyt ilişkilerinin olumsuz tarihsel önyargıların etkisinden kurtulmasına yol açmıştır. Ancak, Irak işgali sonrası ortaya çıkan yeni koşullar Türkiye ile Kuveyt arasında çatışan çıkarlar ve yeni işbirliği olanakları ortaya çıkarmıştır. İşgale destek veren Kuveyt’in temel dış politika önceliği Irak’ın tehdit unsuru olmaktan çıkartılmasıdır. Dolayısıyla Kuveyt, Irak’ın etnik ve mezhep temelinde federe devletlere bölünmesinden, Iraklı Kürtlerin siyasal ve askeri olarak Bağdat’ı kontrol etmesine kadar birçok alternatifi gündemde tutmaktadır. Türkiye ise Irak’ın bağımsızlığının, siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması taraftarıdır. Kuveyt’in kısa ve uzun dönemli Irak politikalarının Türkiye-Kuveyt ilişkilerine etkisini analiz etmeyi amaçlayan bu çalışma aynı zamanda tarihsel geri planı göz ardı etmeden Türkiye-Kuveyt ilişkilerinin geleceğine dönük bir projeksiyon sunmayı da hedeflemektedir.

Kuveyt ,

Özal ,

El Sabah ,

Körfez Ülkeleri ,

Kuwait ,

Gulf Countries ,

Ozal ,

The administrative statute of Kuwait in the period of Ottoman Empire and its boundaries have been continuous questions in the Iraqi-Kuwaiti relations. The question of Iraq claim which the Kuwait was part of Iraq since its foundation led to firstly Kuwait occupation by Iraq in 1990, in the period of Cold War, and secondly initiated the process of Iraq occupation by US. In the period prior to 1990, Turkey didn’t want to directly interfere in the claims of historical rights between Iraq and Kuwait. However the attempt of Iraq to occupy Kuwait brought changing in Turkish policy towards Kuwait. Turkey took part in the issue to keep Kuwaiti independence. The contra occupation policies of former president Turgut Ozal led to remove affections of negative historical prejudices taken place in Turkish Kuwaiti relations. But the new conditions occurred in the post Iraqi occupation introduced contradictory interests and new possibilities for cooperation between Turkey and Kuwait. As supporting occupation of Iraq, Kuwait’s essential foreign policy is to eliminate Iraq to be a threat element. Therefore Kuwait puts on the agenda the alternatives from such as one dividing Iraq to federative units on the basis of sect and ethnicity to such as political and military control of Iraqi Kurds on Baghdad. However Turkey supports territorial integrity of Iraq and its unitary political independence. This study aims to analyze effects of Kuwaiti policies towards Iraq in the Turkish Kuwaiti relations. Without neglecting historical background, it is aimed to present projection serving prudential aspects of Turkish Kuwaiti relations in this study. 

Al Sabah ,