Millet sisteminin tarihi arka planı: gayrimüslim cemaatler için özerk bir alan

Problem Durumu: 19. yüzyılda Balkanlar'da ulusal kiliselerin kurulması süreci millet kurumlarının belirli bir dönüşüme uğramasıyla ilgilidir. Kırsal kitleleri ulusal, laik, 'aydınlanmış' bir eğitim sistemi içerisinde dönüştürmeyi amaçlayan Balkan intelligentsiaları, kendi etnik gruplarının millet statüsüne sahip olmasını planlamıştır. Araştırmanın Amacı: Bu makalede de, bir Osmanlı kurumu olan millet sisteminin incelenmesinin ilk ve en önemli nedeni budur. Millet sisteminin araştırılmasının diğer nedeni ise bazı bilim insanlarının bu kurumun özerkliğini ve hatta varlığını reddetmesidir. Bu nedenle, millet sisteminin kökenine ve işleyişine kısaca bir göz gezdirmek onun doğasını ve özerkliğini anlayabilmek için gereklidir. Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışmadaki problemin araştırması arşiv belgelerine ve ikinci el kaynaklara dayanır. Bu arşiv koleksiyonları Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ve Türk Tarih Kurumu'ndaki Külliyat-ı Kavanin dokümanlarıdır. Ayrıca, iki Yunanca kronik (Mikhail Kritovoulos'a ait olan Imvroslu Kritovoulos'un Tarihi [Κριτοβούλου του Ιμβρίου Ιστορία] ve Georgios Frantzis'in yazdığı Kronik [Χρονικό] ile Osmanlı ordusunda görev yapmış bir Fransız subayı olan François Baron de Tott'un hatıralarından (Memoires du Baron de Tott Sur les Turcs et les Tartares) yararlanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Milletler olarak kurumsallaşmış gayrimüslim cemaatlerin dini, idari ve hukuki alanlarda kendini nesilden nesile yeniden üreten özerklikleri Osmanlı İmparatorluğu'nun iç barışına ve istikrarına katkıda bulunmuştur. Öneriler: Millet sistemi hakkındaki çalışmalarda arşiv belgeleri başarılı bir şekilde kullanılsa da, bu çalışmaların çoğu teorik sorunlardan sıkıntı çekmektedir. Bu konudaki çalışmaların en ciddi engeli, millet sisteminin yalnızca bürokratik bir organizasyona indirgenmeye çalışılmasıdır. Etnarkhlar/ milletbaş(ı)ları ve sultanlar arasındaki yakın yönetim ilişkileri ve etnarkhların milletleri üzerindeki otoriteleri önemsenmez.

Millet Sistemi ,

Osmanlı İmparatorluğu ,

Gayrimüslim Cemaatler ,

Milletbaş(ıl)arı/Etnarkhlar ,

Problem Statement: In the 19th century, formation of the national churches was related with a certain transformation of the millet institutions. The Balkan intelligentsias, who would like to indoctrinate the rural masses with a nationalist, secular,'enlightened' education, aimed to have a millet status for their ethnic group. Purpose Question of Study: This is the primary and foremost reason why millet system, an Ottoman institution, is investigated in this article. Another reason for the examination of millet system is that its autonomy and even existence was denied by some scholar. Thus, a glance over millet system is a requirement to explore its nature and autonomy. Methods: The research of problem under study is based on archival documents and secondary sources. These archival collections are the Ottoman Archives of the Prime Ministry, Külliyat-ı Kavanin documents in the Turkish Historical Association. Besides, two Greek chroniclers (Michael Critobulus and George Sphrantzes) and memoires of a French aristocrat and military officer (François Baron de Tott) were utilised in this work. Findings/ Results: Autonomy of non-Muslim communities institutionalized as millets, reproduced itself generation after generation in the spiritual, administrative, and judicial realms, contributed to the internal peace and stability of the Ottoman Empire. Conclusions/ Recommendations: Even though archival materials were employed very successfully in the works about millet system, most of them suffer from many theoretical setbacks. The severest handicap of these works is that they try to reduce millet system to a mere bureaucratic organization. The close governance relations between the ethnarchs and the sultan and authority of ethnarchs over their millets are disregarded

Millet System, ,

The Ottoman Empire, ,

Non-Muslim Communities, ,

Etnarchs ,