Sözlü geleneğin kurumsallaşması: gelenekten geleceğe musahiplik örneği

Alevîligin temel kavramlarından olan musahiplik, iki Alevî ailesinin dünyada ve ahirette kardes olmasıdır. Eski Türk-Mogol inancında adına "anda" denilen aralarında kan bagı olmayan insanları birbirine baglayan bir dostluk antlasması olan bu sözlesme, Türklerin yasadıgı her çagda ve her zeminde degisik adlarla günümüze kadar gelmistir. Alevî-Bektasî inancında kisinin " Musahib'i" olma yükümlülügü yedi farzdan, yani yerine getirilmesi gereken yedi yükümlülükten biridir. Ve bunun temeli Hz. Muhammet'le, Hz. Ali'ye kadar giden mitolojik boyutlu bir yoldur. Toplum içinde sosyal yapıyı düzenleyen yazılı olmayan ama yaptırım gücü etkin olan "musahiplik" kisinin içinde bulundugu topluma kabulü noktasında oldukça önemli fonksiyon üstlenmektedir. Kapalı ve gizemli bir toplumun hiyerarsik yapılanmasının çarpıcı bir göstergesi olan bu kurum sözlü gelenekte gelisip tanımlanan kaidesi/kuralı belirlenen yaptırım gücü sayesinde her zaman mecburi/ zaruri olan, kurumsallasmıs bir yapı arz etmektedir. Bu yazıda amaç, musahiplik olgusunun Alevî-Bektasî toplumunda icra ettigi fonksiyonu genel bilgilerden hareketle yöresel /mahalli (Tunceli ve çevresi) bir alan arastırması örnegi ile göz önüne sermektir.

Alevî ,

Musahiplik ,

Yedi Farz ,

Musahiplik (Religious Partnership) which has been one of the basic concepts of Alevism, is the brethren of two Alevi families in both this world and hereafter. This contract, which is called as "anda" in early Turkish-Mongol belief and is a treaty of amity interconnecting people who does not have kindredness among themselves, has come to the present day with different names in any place and any time period Turks lived. In Alevi-Bektashi believes obligation of being musahip (partner) of somebody is one of the seven religious duties in other words one of the seven implementary obligations. And the basis of this is a mythology-based way going back to Hz. Muhammed and Hz. Ali. Musahiplik (partnership) which regulates the social structure in society, is nuncupative except that having effective sanctionative power, has undertaken quite important function in terms of the acceptance of a person to the society he belongs. This institution which is a striking indicator of hierarchical structuring of a mysterious and vague society, submits an institutionalized structure which has developped and been defined in verbal tradition, of which principle/rule has been determined and which is always compulsory/necessary thanks to its sanction power. The aim in this writing is to put forth the function that musahiplik (partnership) phenomenon executes in Alevi-Bektashi community depending on the general information within a sample of regional/topical (Tunceli and its districts) field research.

Alevism, ,

Religious Partnership, ,

Seven Religious Duties ,