Tebrizli şems’in feracesinin özdeşleyim kuramına göre incelenmesi

Bu yazıda, özellikle şiir incelemede sıklıkla kullanılan Einfuhlung (özdeşleyim) kuramının insan-nesne ilişkisindeki etkisi üzerinde du-rulmuştur. Volkelt ve Th.Lipps tarafından geliştirilen Einfuhlung kuramı insanın nesney-le kurduğu bağı inceler. Özdeşleyim kuramı-nın esasını, süjenin psikolojisinin objeye yan-sıması oluşturur. Bu kuramla bağdaştırdığımız Tebrizli Şems, 1185 yılında Tebriz'de doğmuş, 1247 yılında Konya'da ölmüştür. Asıl adı Mu-hammed bin Ali'dir. Şems, hayatını zühd anlayışını esas alarak yaşamış, dünya malından kendini uzak tutmaya çalışmıştır. Tasavvuf ilminin önemli isimlerinden olan Şems'in giydiği ferace farklı kullanım türlerine sahiptir. Ferace, hem bayanların hem de erkeklerin giydiği bir kıyafettir. Şems'in giydiği kıyafet Mevlevi dervişlerinin giydiği türdendir. Şems, son nefesini verirken bile üzerinde feracesi vardır. Tebrizli Şems'in yaşamı boyunca tek kıyafeti olan feracesiyle özdeşleşmesi Einfuh-lung kuramıyla incelenmiştir. İnsanların ruh dünyasının objeye yansıması ona anlamlar yüklemesi kaçınılmazdır. Tebrizli Şems de ruh dünyasını objeye yani hayattaki tek mülkü olan feracesine yansıtmıştır. Obje-suje arasın-da kurulan bağ ile objeye istenilen anlam yüklenebilir. Şems'in hayat felsefesi onunla özdeşleşen feracesiyle örtüşmektedir.

Özdeşleyim Kuramı ,

Tebrizli Şems ,

Ferace ,

Obje-Suje ,

In this writing, the effect of the Empathy theory, which is usually used in poet study, on relationship between men and the object has been studied. Empathy theory, developed by Volkelt and Th. Lipps, studies the bond men has establish with objects.The basis of identification theory is formed by the reflection of subject psychology on objects. Tebrizli Şems to whom we relate this theory was born in Tebriz in 1185 and died in Konya in 1247. His real name is Muhammed Bin Ali.Şems lived in asceticism and abandoned the pleasures of the world. Şems, one of the most prominent figures of Tasavvuf, wore ferace which has different usages. Ferace is a dress worn by both men and women.The dress Şems wore was of the type that Mevlevi dervishes wore. Şems had his ferace on him even when he was about to die.The identification of Tebrizli Şems with his only dress ferace in his life is studied with the theory of Empathy. The reflection of men's soul on objects and giving meanings to it is inevitable.Tebrizli Şems also reflected his soul on an object, his only property ferace.The bond established between the object and the subject makes it possible to give meaning to the object. Şems' philosophy of life is in accordance with his ferace with which he is identified.

Empathy Theory, ,

Tebrizli Şems, ,

Ferace, ,

Object-Subject ,