Karagözle ilgili araştırmalarda bir kaynak olarak evliya çelebi seyahatnâmesi

Seyahatnâme, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış bir gezi kitabıdır. Evliya Çelebi, uzun yıllar Osmanlı topraklarını gezmiş ve gördüklerini, duyduklarını, on ciltlik Seyahatnâme adlı eserinde toplamıştır. Seyahatnâme, çok çeşitli folklor unsurlarını içeri-sinde barındırmasının yanında geleneksel Türk tiyatrosuyla ilgili önemli bilgileri de içermektedir. Karagöz, iki boyutlu tasvirlerin gölgelerinin bir perde üzerine yansıtılıp karşılıklı konuşturulmasına dayanan bir gölge oyunudur. Oyunun Karagöz ve Hacivat adlı iki ana karakteri vardır. Bu iki karakterin gerçekten yaşayıp yaşamadıkları, yaşadılarsa nerede, ne zaman yaşadığı ve bu oyunun ilk olarak nerede orta-ya çıktığı kesin olarak bilinmemektedir. Bu tipler hakkında elde bulunan bilgiler genellikle karagözcüler tarafından anlatılan çeşitli rivayetlere dayanmaktadır. Karagözle ilgili elde bulunan en eski yazılı vesika olma özelliğini taşıyan Seyahatnâme, bu alanda yapılan çalışmalarda yararlanılan en önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Ancak Seyahatnâme'nin eski baskılarında yer alan noksanlıklar, sansürler ve okuma hataları bu kıymetli eserin zaman zaman eksik veya yanlış anlaşılmasına sebep olmuştur. Bu makalede, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nin araştır-macılar tarafından nasıl ele alındığı incelenmiş, son baskısı esas alınarak eserde karagözle ilgili hangi bilgilerin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu arada konuyla ilgili hiçbir kaynakta hak-kında net bir bilgiye rastlanmayan Şeyh Küşteri (Şüşteri) konusunda Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nden elde edilen yeni bilgiler ortaya konulmuştur.

Gölge Oyunu ,

Karagöz ,

Evliya Çelebi ,

Seyahatnâme ,

Şeyh Küşteri ,

Seyahatnâme (Book of Travels) is a book which was written by Evliya Çelebi in the 17th century. Evliya Çelebi traveled Ottoman Lands for a long time and gathered what he had seen and heard in a ten volume book which is called Seyahatnâme. Along with having various folkloric elements Seyahatnâme contains important information about traditional Turkish theatre. Karagöz is a galanty show which is based on dialogues of two dimensional puppets' shadows' reflection on a curtain. The show has two main characters called Karagöz and Hacivat. Whether they really lived or not, if so, when and where they lived and when this game first appeared is not exactly known. The available information about these two characters is generally based on the narrations of the practitioners of the game. As the oldest record available about karagöz, Seyahatnâme is one of the most significant sources used in the works in this field. However; inadequency, censorship and reading errors in the old editions of Seyahatnâme sometimes have caused incomplete understanding and misunderstanding of this valuable work. In this article it is examined how Evliya Çelebi's book Seyahatnâme is dealed by the researchers and identified which information is found out about karagöz based on the last edition. Meanwhile recent information which was obtained from Evliya Çelebi's book Seyahatnâme on Şeyh Küşteri (Şüşteri) about whom no clear information related to this topic is found in any kind of sources is put forward in this article.

Shadow Play, ,

Karagöz, ,

Evliya Çelebi, ,

Seyahatnâme (Book Of Travels), ,

Şeyh Küşteri ,