Fuzûlî gazellerinin bilinmeyen bir ilham kaynağı: “cem şâiri” edirneli şâhidî

Edirneli Şâhidî, 15. yüzyıl Osmanlı şairlerindendir. Edirneli Şâhidî, Anadolu'da yazılan ilk ve en uzun Leylâ vü Mecnûn mesnevisini kaleme alan sanatçıdır. Mesnevi 5660 beyittir. Şair, eserini oluştururken Leylâ vü Mecnûn mesnevisini Fars edebiyatında ilk kez yazan Nizâmî ve dönemin önde gelen isimlerinden Şeyhî'den konu ve anlatım yönünden faydalanmıştır. Mesnevinin bilinen üç yazma nüshası bulunmaktadır. Fuzûlî'nin, Divân'ında ve Leylâ vü Mecnûn mesnevisinde yer alan bazı gazellerin, Edirneli Şâhidî'nin eserinde yer alan bazı gazellere nazire olduğu tespit edilmiştir. Araştırmacıların bu güne kadar dikkatini çekmeyen Edirneli Şâhidî'nin, Leylâ vü Mecnûn (Gülşeni Uşşâk) adlı eseri dil özellikleri, yenilikleri ve anlatımı açısından özel bir önemde olduğu hakikattir. Şairin Fuzuli'yi haber veren lirik bir anlatımı vardır. Şâhidî'nin Leylâ vü Mecnûn'u tasavvûfî anlamda beşerilâhaşk kavramlarını ele alış bakımından diğer örneklerinden farklı olması ayrı bir dikkattir. Bu çalışma, Edirneli Şâhidî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisinde yer alan gazellerin Türk edebiyatı tarihi açısından özel bir önemde olduğunu ilk defa ortaya koymaktadır.

Edirneli Şâhidî ,

Fuzûlî ,

Gazel ,

Nazire ,

Leyla vü Mecnûn ,

Edirneli Şahidi was one of the classical Ottoman poets of the 15th century. Edirneli Şahidi was the first poet who has written "Leyla vü Mecnûn" which was written in Anatolia. Besides this the work was also known as the longest "mesnevi" written in Anatolia. Mesnevi has 5660 couplets. The poet followed up the "Leyla vü Mecnûn"s first writer Nizami Fars literature and the classical Ottoman poet Şeyhi about theme and expres-sion. There are three manuscript copies of "Mesnevi". It's determined that some gazels, which are in Fuzûli's "Divan" and "Leylâ vü Mecnûn", are pastiche to some gazels, which are in Edirneli Şâhidî's work. The work, which is "Leylâ vü Mecnûn" (Gülşen-i Uşşâk) of Edirneli Şâhidî, who is not noticed by the researchers up to now, has a special im-portance about language features, expression and innovations. The poet has a lyric expres-sion as Fuzûlî. There is also another im-portant thing that it's different from it's examples about human-God-love conceptions which are in the meaning of Islamic mysti-cism. This study points out that "Leylâ vü Mecnûn" has a special importance both in the study of Edirneli Şâhidî and the history of Turkish Literature.

Edirneli Şâhidî, ,

Fuzûlî, ,

Lyric Poem, ,

Pastiche, ,

Leyla vü Mecnûn ,