Batılılaşma sürecinde ‘feminizm’in tehdidi altındaki türk aile yapısını ve evlilik kurumunu belgeleyen roman: jön türk

Ahmet Mithat Efendi'nin yirmi beş kitaptan oluşan Letaif-i Rivâyât (1871-1894) serisinin üçüncü hikâyesi Felsefe-i Zenân başta olmak üzere iki Meşrutiyet dönemi arasındaki süreçte yazılmış pek çok roman ve hikâye Osmanlı aile yapısını ve evlilik kurumunu problematik bir mahiyette konu edinir. Tarihî roman kapsamında ele alınabilecek bu eserler arasında A. Mithat'ın Jön Türk (1910) adlı romanı, II. Meşrutiyet öncesi dönemde geleneksel Osmanlı aile yapısına ve ciddi bir değişim sürecine giren evlilik kurumuna ışık tutması bakımından oldukça mühim bir tarihî belge özelliğini taşır. Bu çalışma, Türkiye'de romana konu olmuş Batılılaşma sürecindeki toplumsal değişmeyi ve kültürel yozlaşmayı sebep ve sonuçlarıyla ortaya koymayı esas almaktadır. Bu temelde Türk kültüründe çok önemli iki temel toplumsal kurumun -aile yapısı ve evlilik kurumu- Tanzimat'tan Cumhuriyet öncesine kadar geçirdiği değişim ve dönüşüm seyri ile bunun feminist eğilimler çerçevesinde özellikle Ahmet Mithat Efendi'nin Jön Türk adlı romanına nasıl yansıdığı araştırılacaktır. Bunlardan başka, romanın derin yapısında görülen yabancılaşma, geleneğe isyan ve kuşak çatışması ayrıca değinilecek tematik unsurları oluşturacaktır. Genç kız ve erkekler arasında evlilik öncesi döneme ait ilişkiler gibi dönemin başlıca temel problemleri arasında Türk aile yapısının ve evlilik kurumunun nasıl biçimlendirilmeye çalışıldığı; erkek egemenli toplumsal yapıda değişen yeni şartlara paralel olarak kadının feminist yaklaşımı ve hürriyet arayışı, araştırmamızın asıl yoğunlaşma alanını oluşturmaktadır.

Ahmet Mithat ,

Jön Türk ,

Feminizm ,

Aile Kurumu ,

Kültürel Değişim ,

Many novels and stories especially Felsefe-i Zenân which is third story of The Serial Letaif-i Rivâyât consisting of twenty five books that was written at during period between two constitutional monarchies deal with family structure and the institution of marriage in the ottoman, as a problematic issue.Among of these Works, that can be addressed within the scope of historical novel, ‚Jön Türk‛ by A. Mithat (1910) has a quality of very important historical document in terms of throwing light on the traditional family structure and the institution of marriage, entering the process of serious change, in the otoman before II. Constitutional monarchy. This study bases to expose the social change and the cultural corruption in the process of westernization in Turkey, with the aspects casting the type of novel. Basically, the change and the transformation, that two crucial basic social institution (the famly structure and the institution of marriage) experienced from Tanzimat era to pre-Republic and how it reflected within the framework of feminist trends, especially in the novel of Ahmet Mithat Efendi which is called ‚Jön Türk‛, will be researched. Apart from these; the estrangement, the rebellion to tradition and the novel, will constitute the thematic issues that will be also referred. Among the main problems of the period, like the relationships between young girls and boys belonging to the period before marriage, how Turkish family structure and the institution of marriage are tried to be formed; the feminist approach and the quest for freedom of women in paralel to the changing new conditions in male – dominated society will constitute the basic concentration area of our research.

Ahmet Mithat, ,

Jön Türk, ,

Feminism, ,

Institution of Family, ,

Cultural Change. ,