Makale özeti ve diğer detaylar.
Birçok önemli gelişmelerin yaşandığı 182829 OsmanlıRus Harbi, özellikle Rumeli ve Doğu Anadolu'da yaşayan Ermeni halkı için de telafisi mümkün olmayan neticeler doğurmuştur. Harb sırasında Rusya'nın yanında yer alan bu gayrimüslimler, harb sonunda Ruslar tarafından zorla Rusya'ya göç ettirilip yeni yerlerine yerleştirilmişlerdir. Rusya bu suretle hem Türklerin Osmanlı ülkesine göçleri sebebiyle boş kalan arazileri kullanılır hale getirmeyi, hem de idaresi altında bulunacak bu Ermenileri Osmanlı hakkında beslediği emeller doğrultusunda kullanmayı hedeflemiştir. Ancak Osmanlı idaresinde sahip oldukları hak ve imtiyazları orada bulamayan bu insanlar geri dönüş için çeşitli çareler aramaya başlamışlardır. Erzurum örneğinin ele alındığı bu çalışmada, Erzurum ve çevresinden göçürülenlerin geriye dönüşlerini sağlama işi, Erzurum'da yaşayan dini liderlerce yürütülmüştür. Bunlar Osmanlı Hükümetine müracaatta bulunarak onların ülkelerine geri dönme isteklerini ifade edip kabulünü dilemişlerdir. Bu yolla sayıları tam belirlenemeyen birçok Osmanlı vatandaşı Ermeni, Erzurum'a, kendi evine dönme sevincini yaşamıştır. Bu durum Rusya ve Osmanlı idarelerinin halklarına sağladığı rahat ve huzurun değerlendirilmesi açısından da önemli bir örnek teşkil etmiştir.
18281929 OttomanRussian war, when several important development stock place, had particularly caused irreparable consequences for Armenians living in Rumelia and Eastern Anatolia back then. These onMuslims, who fought on Russia's side during the war, were forced to migrate Russia and settled there. By doing so, Russia was planning to make use of empty fields due to Turkish immigration to Ottoman State, and also to use Armenians in line with their ambitions. But Armenians, who did not have the same right and privileges in Russia as they had under Ottoman rule, started to look for the opportunity to return. They applied to the Ottoman Government and expressed their desire to return. There turn project for Armenians, who were living in grater Erzurum area before, was carried out by religious leaders living in Erzurum. In this way, undetermined number of Ottoman Armenians has experienced the joy of returning their home. These cassettes an important example for evaluating the comfort and peace of mind provided by Russia and Ottoman State's towards their citizens.