Türkiye’de iller ve bölgelerin ekonomik gelişme düzeyleri arasındaki uzun dönemli ilişkiler

Dengesiz gelişme yaklaşımına göre , iktisadi gelişme ile birlikte belirli bölgelerin ya da merkezlerin ön plana çıkması, bu bölgelerin zamanla diğer bölgelerin gelişmesi ya da gerilemesine yol açması muhtemeldir. İşleyen bu süreç, serbest piyasa mekanizması içerisinde gelişmenin zamanla tüm bölgelere yayılmasını ve böylece ülkelerin aynı zamanda genel kalkınma düzeylerinin ileri gitmesini beraberinde getirir. 1987-2001 dönemini kapsayan zaman serisi GSYİH verilerine göre Türkiye’de gerek bölge ve gerekse iller arasındaki gelişme ilişkilerinde, gelişmiş bölgeler diğer bölgeleri mutlak anlamda geri bırakmamaktadır. Diğer bir ifadeyle bütün bölgelerin GSYİH verileri, zaman içerisinde aynı yönde hareket etmekte ve aralarında yüksek ve anlamlı korelasyonlar bulunmaktadır. Ancak bölge ve iller arasındaki gelişme farklılıkları da azalmamakta, hatta göreceli olarak artmaktadır. Bunun nedeni, zaman serisi verileri kullanılarak elde edilen uzun dönemli ortalama büyüme oranlarının farklı büyüklüklere sahip olmasıdır. Geri kalmış bölgeler düşük büyüme oranlarına sahip iken, gelişmiş bölgeler daha yüksek büyüme oranlarına sahiptir. Buna göre Türkiye’de bölgelerarasında gelişme düzeyi itibariyle bir ıraksama sürecinin yaşandığını ifade edebiliriz. Ayrıca, uzun dönemde bölge ve iller arasında merkezden çevreye doğru bir gelişme yayılımı da izlenememektedir. Bu da ülkede bölgesel gelişme farklılığı sorununun daha da derinleşmesine yol açmaktadır.

Bölgesel Kalkınma ,

Iraksama ,

Yakınsama ,

According to the unbalanced development approach, it is possible that as a result of economic development some regions come to the fore and lead other regions to be developed or undeveloped. This process results in that development spreads out among all the regions and hence general development level of the country increases. Turkish GDP data covering the period of 1987-2001 have shown that developed regions do not prevent the development of the others. In other words, the GDP data of all the regions have the same trend and there are high and significant correlations among them. However, development differences among regions and provinces do not decrease and even increase relatively. This results from that Long-run average growth rates obtained by using time series data are different. So that, developed regions have high growth rates while underdeveloped regions have low rates. According to this, Turkey experiences a divergence process in term of development level among the regions. Therefore, spreading of development from the center to outside among regions and provinces is not valid in the Long-run. Thus, this deepens the problem of regional development difference in the country.

Regional Development ,

Divergence ,

Convergence ,