Dede kâtip ve iran türk edebiyatındaki yeri

Dede Korkut’dan sonra halk tarafından “Dede” unvanı verilen birkaç edebî şahsiyetten biri olan Abdurrahman Tayyar, İran Türklüğünün çok önemli bir halk şairidir. O, “İncili Sedef”, “Urmu Gölü” ve “Günümüz Aydın” adlı şiir kitapları ve henüz yayımlanmamış “El-Marife” ve “Mevlid” eserleri ile İran Türk edebiyatına, aynı zamanda Türk dünyası edebiyatına büyük hizmet etmiştir. Öte yandan, camilerde yaptığı Türkçe vaazları, çeşitli programlarda irad ettiği nutukları, onlarca âşık ve ses sanatçısının ezgilerinin güftelerini oluşturan Türkçe şiirleri ile İran Türk dili ve edebiyatının gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Şiirlerinde Allah, Peygamber, Kur’an, Türk dili, Türk dünyası ve Türk-İslâm Ülküsü konularına geniş yer vermiştir. Bütün bunlar göz önüne alınarak onun hayatı, eserleri ve İran Türk edebiyatındaki yeri gereği gibi değerlendirilmelidir.

Dede Kâtip ,

Abdurrahman Tayyar ,

İran Türkleri ,

Abdurrahman Tayyar, who is one of the few literate people whom the folk
has given the title “Dede (grandfather, old wise man)” after Dede Korkut, is a very
important folk poet of Iranian Turks. By his “İncili Sedef (Shell With Its Pearl)”, “Urmu
Gölü (Urmu Lake)” and “Günümüz Aydın (May Our Day Be Bright)” poetry books,
and yet not published “El-Marife (al-Marif)” and “Mevlid” works, he made a great
contribution to Iranian Turkish Literature as well as to the world of Turkish Literature.
On the other hand, he played an important role in the development of Iranian Turkish language and literature by his sermons which he delivered at mosques, by his orations at various programs, and by his Turkish poems which constituted words of songs, and of dozens of minstrels. In his poems, he gave great importance to the subjects of Allah, Prophet, Qur’an, Turkish Language and Turkish Islamic Ideal. His life, his works, and his place in Iranian Turkish literature are evaluated by taking all these facts into account.

Dede Kâtip ,

Abdurrahman Tayyar ,

Iranian Turks ,