Makaleler     Dergiler     Kitaplar    

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Yıl 2006 , Cilt 7 , Sayı 1

Makale özeti ve diğer detaylar.

Makale özeti
Başlık :

Ağrı ve doğubayazıt’ta ermeni olayları

Yazarlar :
Yazar kurumları :
Atatürk Üniversitesi K.Karabekir Eğitim Fakültesi1
Görüntülenme :
900
DOI :
Özet Türkçe :

19. yüzyılda milliyetçilik hareketleri Ermeni gençleri de etkilemeye başlamış, Ermeni komitelerinin kurulması ile 1890’lı yıllardan itibaren Türkiye Ermenileri arasında ayrılık hareketleri etkili olmuş ve genel ve yerel ayaklanmalar yaşanmaya başlamıştır. Ağrı (Karakilise / Karaköse) ve Doğubayazıt Rusya’nın Iğdır bölgesini İran’dan zaptetmesi üzerine Osmanlı-Rus sınır boyu haline gelmişti. Kafkasya’da teşkilatlanma yapan Ermeni Hınçak ve Taşnaksutyun örgütleri eylemler için militanlarını Osmanlı topraklarına sevk etmekte idiler. Bu geçişlerde Doğubayazıt ve Ağrı önemli geçit yolları olarak seçilmişti. Erzurum, Muş ve Van bölgelerine gidecek Ermeni militanlar bu güzergahtan kolayca geçiyorlardı. Bundan dolayı sınır boylarında Ermeni çetelerle Osmanlı askeri ve yari askeri güç olarak Kürt aşiretlerden teşkil edilen Hamidiye Hafif Süvari kuvvetleri arasından çatışmalar eksik olmuyordu. I. Dünya Savaşı’nda Rus işgali ile Müslümanlara yönelik olarak katliam ve yağmalar başlamıştır. Rusya’da Bolşevik Devrimi’nden sonra ise Rus askerleri silah ve cephaneyi Ermeni çetelerine bırakarak çekilmişlerdi. 1917 yılı sonu itibarı ile bütün Doğu Anadolu’da olduğu gibi Ağrı ve Doğubeyazıt’ta da Ermeni çetelerinin katliamları daha şiddetle devam etmiştir. Savunmasız sivil halkı katleden Ermeni çeteleri, direnen aşiretlerle de çatışmışlardır. Bölgede 1890’lı yıllarda Müslüman nüfus %80, Ermeni nüfus ise %20 civarında iken 1914 yılında oranlar %90 ve %10 oranlarına gelmiştir. Bu değişime Müslüman – Ermeni çatışmalarından dolayı Ermenilerin Rusya’ya göçü neden olmuştur. Ağrı ve Doğubayazıt bölgeleri 1918 yılında Türkiye’ye katılmıştır. Bu katılmadan sonra bölgedeki Ermenilerin tamamı Rusya’ya göç etmiştir. Ermenilerin yaptıkları katliamlarda yaklaşık 100.000 civarında Müslüman hayatını kaybetmiştir.

Özet İngilizce :

In the 19th century the nationalism movements had started to affect Armenian youth, with the construction of Armenian committees, seperation movements was effective within Armenians at Turkey and general and local rebellions had startad to take place. Agrı and Dogubayazıt had become border between Ottomans and Russia after the occupation of Igdır from Iran by Russia. Armenian Hıncak and Tasnaksutyun committees which had been organizing at the Caucasia had sent their militants to Ottoman territories for terror. During these transitions, Dogubeyazıt and Agrı had been chosen as important gangways. Armenian militants could pass from these gangways easily in order to go Erzurum, Muş and Van. Therefore, there had been continuous clashes between Armenian Gangs and Hamidiye Light Caverlry Forces composed of Kurdish tribes. In the First World War, with the occupation of Russia, massacre and booty against muslims had been started. After Bolshevik Revolution at Russia, Russian soldiers had retreated leaving their arms and ammunition to Armenian gangs. In 1917, the massacre of Armenian Gangs had been severely continued at Agrı and Dogubeyazıt same as all Eastern Anatolia. Armenian gangs had slayed defenseless civilians and clashed with resistant tribes. The population in the region was 80 % Muslims and 20 % Armenians during the 1890ies and these rates had become % 90 and % 10 in 1914. This change was caused by the migration of Armenians to Russia because of the calashes between Muslims and Armenians. Agrı and Dogubeyazıt regions, had joined to Turkey in the year of 1918. After this event, all the Armenians living in the region had been migrated to Russia. During the massacre done by Armenians, around one hunderd thousand Muslims had lost their lives.

Anahtar kelimeler :
Tam metin (Türkçe) :
Paylaş :
Benzer Makaleler
Yorum Yap
  • Adınız :
  • Güvenlik Kodu :
  • Yorum :