Türklerde şamanizm ve oyun ilişkisi

Bugün din olarak değil, bir inanç tekniği olarak tanımlanan ġamanizm; Türklerin ritlerini belirleyen ruhsal tutunma arzuları arasında en önemlisidir. Avcı göçebeler olarak yaĢayan Türklerin Ģamanlar olarak adlandırılmasının kaynağında tarımla uğraĢan toplumlara nazaran yaĢamı daha farklı algılama biçimleri olduğu görülür. ġamanın eylemi; gösteriye dayalı bir eylemdir. O, izlendiğinin bilinciyle topluca yapılan ayinlerden farklı olarak “kendini” sergileme eğilimindedir. ġamanizmin Orta Asya‟dan çıkıp Anadolu‟ya ulaĢması ve beraberinde hayvan mitleri, akrobatik hünerler, erginleme ritlerini taĢıması oldukça uzun bir sürecin sonucudur. Bu ritlerin Ġslami anlayıĢ içindeki Heterodoksiler üzerindeki belirleyiciliği; Totemizm ve Animizmin ġamanizm üzerindeki belirleyiciliğine benzer. Bu gösteriler Ġslamiyet öncesi çoktanrılı ve mistik dinlere özgü bir yapı olmakla birlikte Anadolu köylüsünün Ġslamiyet‟i kabullenirken geçmiĢ yaĢamlarına bağlılıklarının da göstergesidir. Bu anlamda ġamanın tiyatroyla olan bağı Türk toplumlarında „gelenekselleĢtirilmiĢ‟tir. ġamanın gösterisi özünde teatral öğeler içerir. Bu çalıĢma bu teatral iliĢkiyi kurmaya ve Türklerin Ġslamiyet öncesi ve sonrası dönemlerde bunu nasıl yaĢattıklarını göstermeye çalıĢmaktadır.

Şamanizm ,

Anadolu ,

Tiyatro ,

Şaman ,

Türk toplumu ,

Today Shamanism is defined not as a religion, but as a belief technique, which is the most important one among the spiritual hold desires that set the Turks‟ rites. The reason for using the term as shaman is related with the Turks‟ living as hunting wanderers and their different perceptions of life compared to the communities engaged in agriculture. Shaman's action is show-oriented.. Being consciousn of being watched, Shaman has a tendency to exhibit “himself” different from the processional rituals. Shamanism carried animal myths, acrobatic skills and the initiation rites, from Central Asia to Anatolia; which has has been a very long process. The decisiveness of these rituals on Heterodoksias in Islamic understanding is similar to the decisiveness of totemism and animism of Shamanism. In addition to being a typical structure for the pre-Islamic polytheist and mystical religions, these shows indicate loyalty to past lives when the Anatolian peasants recognized Islam. In this sense, the relationship of Shaman with the theater can be defined as “institutionalized” in the Turkish communities. Shaman‟s show includes theatrical elements in essence. This study aims to make clear of the general points of this theatrical relationship and to demonstrate how the Turks made them live before and after the periods of accepting Islam

Shamanism, ,

Theater, ,

Shaman, ,

Anatolia, ,

Turkish Public. ,