Klasik islam coğrafyacılarına göre erzurum

Bu makale, bazı Ortaçağ İslam coğrafyacıları ile Müslim ve gayr-i Müslim batılı bazı seyyahların Erzurum hakkında vermiş oldukları bilgileri içermektedir. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Klasik İslam coğrafyacıları ile seyyahların, Erzurum hakkında verdikleri malumat, genellikle birbirlerine yakındır ve diğer yandan yabancı diplomat ve seyyahların verdikleri malumatla da yaklaşık olarak onlarla örtüşmektedir. 1. Müslüman coğrafyacılar Erzurum için, ‘Kâlîkalâ’ ve ‘Erzen-i Rum/Erzenu’r-Rum’dan başka isim kullanmamaktadırlar. Doğru imla da bunlardır. 2. Kâlîkalâ’nın Ermenistan veya Rum bölgesinde olduğuna dair ifadeler, Kâlîkalâ’nın bu beldelerin tam sınırında bulunduğunu, coğrafî veya yönetim bakımından bazen Ermenistan bazen de Bizans’a tâbî kabul edildiğini göstermektedir. 3. Bir sınır ve geçit bölgesi olarak Kâlîkalâ, birçok müellife göre Müslümanlar için ‘suğur’dur, cihad bölgesidir. Ve Kâlîkalâ’daki mevcut kalede, tüccarlar kadar savaşçılar da vardır. 4. Erzurum, bol sulu, yeşil, yaşama standardı son derece normal ve elverişli olmakla birlikte, oldukça soğuk hatta dünyanın en soğuk yerlerinden biridir. Şehirde ticarî bir canlılık vardır. 5. Şehrin Kâlîkalâ olarak adlandırılmasının sebebini, Ermenice ‘Karnoi-Kal(gh)ak’ın veya Yunanca Qalonigala’nın Arapçalaştırılmış hâli olduğunu düşünmek daha makbul görünmektedir. Ayrıca, Kâlîkalâ’da sanatkârane dokunan yaygı (halı)ların çok meşhur olmasından dolayı bütün İslam ülkelerine gönderilmesinin, bu şehre nisbetle ‘halı’ya, ‘kali’ adı verilmesini doğurmuş olması daha makuldür. 6. Halkın arasında Fırat ve Ress/Aras nehirleriyle alakalı bazı inançlar vardır.

Erzurum ,

Kalikala ,

Coğrafya ,

Seyahatname ,

Ermenistan ,

Halı ,

This paper includes the information what some classic Muslim geographers and a few non-Muslim tell us about Erzurum. In the light of this information, we get the following results: 1. The information given by classical Islamic geographers and travelers about Erzurum are almost the same and on the other hand the information given by foreign diplomats and travelers are also coherent with Muslim geographers’. 2. Muslim geographers say no name is used for Erzurum except for ‘Kâlîkalâ’ and ‘Erzen-i Rum/Erzenu’r-Rum’. 3. The remarks that Kalikala is situated in the region of Armenia or Byzantine show that the city is located just near the borders of these country or it’s regarded to be bound to Armenia or Byzantine geographically and administratively 4. As a border and passageway Kalikala is a jehad region (Sugur) for Muslims according to many writers. And there are warriors as well as merchants in the citadel in Kalikala, The ways of Erzurum show many great advantages for mercantile and travel. 5. Although Erzurum is a excellent and suitable for life standard, it is one of the coldest city in the world 6. Carpets of good qualities are weaved in this region. It seems to be hard to think that the originality of word ‘Kalikala’ derives from the word ‘kali’ which means ‘carpet’. It’s more logical that the name of ‘Kalikala’ derives from ‘Karnoi-Kal(gh)ak’ in Armenian or ‘Qalonigala’ in Greek, which that usage is the arabized form. Moreover, because of sending this carpet to all the Islamic states, the carpet maybe named ‘kali’. In this context, the names seen in books in form of ‘Kâlî’ as connected to a name are the names of persons of Erzurum. 7. That the people tell about some myths and superstitions is common. In this region also present some myths and superstitions about Firat and Ress rivers.

Erzurum, ,

Kalikala, ,

Armenia, ,

Geography, ,

Travel Book, ,

Carpet ,