Geleneksel bayburt evlerinin plan tipolojisi ve mekanların örgütlenme biçimleri

Bayburt Doğu Anadolu Bölgesi ile Doğu Karadeniz Bölgesi arasında geçiş bölgesi içinde yer alır. Tarihte önemli bir ticaret ve kültür merkezidir. Araştırmacıların dikkatini çekerek bir çok kez farklı yönlerden araştırılan Bayburt yerleşmesi’nin geleneksel evlerine değinilmediği görülmüştür. Bu nedenle, geleneksel Bayburt evlerinin bilinmeyen özelliklerinin aydınlığa kavuşturulmasının bir basamağı olan plan tipolojisinin çıkarılması hedef alınarak başlatılan bu çalışmada amaç: Bayburt Yerleşmesindeki kültür mirasımızın gelecek kuşaklara aktarılması ile ilgili görevimizi yerine getirmek ve yöre insanına kültür mirasının korunması bilincini aşılamaktır. Bu bağlamda, geleneksel evlerin korunarak çağdaş yaşamla bütünleşmesini sağlamak, yerleşme alanında ve çevresinde yeni yapılacak yapılarda, çıkarılacak olan bu plan tipolojisinin ve evi oluşturan mekanların örgütlenme biçimlerinin kullanımını sağlayarak eski doku ile uyumlu olmasını sağlamak ve geleneksel evlerin yeni yapılaşma arasında yok olmasını önlemektir. Bu amaçla, araştırma kapsamına alınan evlerin plan şemaları çıkarılarak tipoloji oluşturulmaya çalışılmış ve evi oluşturan mekanların örgütlenme biçimleri ile bu örgütlenmede etkili olan faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışma sonunda evler, uygulanan plan şemaları dikkate alınarak, üç gruba ayrılmıştır.

Bayburt ,

Ev ,

Şema ,

Yerleşme ,

Tipoloji ,

Biçim ,

Bayburt is situated in a transition region between Black Sea and Eastern Anatolian regions of Turkey. It was an important center for trade and culture in the history. Traditional houses have been neglected in Bayburt settlement, which has long taken researchers’ attention and has been investigated from different perspectives. Started with the purpose of preparing a plan typology for bringing unknown features of traditional Bayburt houses into light, this study aims to fulfill our duty to deliver our cultural heritage of traditional Bayburt houses to coming generations and to plant the idea of conservation for components of cultural heritage among local people. It is further aimed to integrate traditional houses with modern ones not only by means of conservation but also ensuring that the traditional plan typology and organisational formation will be used for the new development to establish harmony between traditional and modern housing and also to prevent traditional housing form being destroyed. In the study plan schemata of the traditional houses examined, their typology has been extracted, and organisational structure of the residential spaces is composed and the factors efficient for this organisation have been identified. The houses have been divided into three categories after the data of the study have been obtained. It is also recognized that there are a small number of houses.

Bayburt, ,

House, ,

Schemata, ,

Situation, ,

Typology, ,

Form ,