Sorgulama becerileri ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması

2004 yılı öğretim reformu çerçevesinde, 2005-2006 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanan öğretim programlarında, davranışçı yaklaşımdan çok, bilişsel ve yapılandırmacı öğrenme yaklaşımları dikkate alınmıştır. Öğretim programlarında, vizyonu oluşturan ve kazandırılması hedeflenen ortak beceriler belirlenmiş ve bu becerilerden biri, araştırma-sorgulama becerisi olarak ifade edilmiştir. Çünkü öğretim programlarının amacı, sorgulayan, eleştirel düşünen, problem çözme becerilerini kazanmış, araştırmaya istekli bireyler yetiştirmek, öğrencilerin aktif olduğu ve öğrenmeye birebir katılabilecekleri öğrenme ortamları oluşturmaktır. Ancak öğretim programlarında yapılan değişikliklerin uygulanabilmesi ve olumlu sonuçların alınabilmesi aynı zamanda öğretmenlere de bağlıdır. Bu nedenle sorgulama becerisi yüksek bireyler yetiştirebilmek için, öğretmenlerin ve hatta öğretmen adaylarının da yüksek sorgulama becerisine sahip olması oldukça önemlidir. Yapılan çalışmalar incelendiğinde, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının sahip oldukları sorgulama becerilerinin belirlendiği herhangi bir araştırmaya ve sorgulama becerilerini ölçen bir ölçme aracına rastlanılamamıştır. Bu nedenle bu araştırmada, öğretmen adayları için sorgulama becerileri ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek geliştirme sürecinde, ilgili alan yazın taranmış ve öğretmen adaylarının “sorgulama” kavramı ile ilgili yazdıkları kompozisyonlar değerlendirilerek madde havuzu hazırlanmıştır. Madde havuzu, uzman görüşüne sunulmuş ve gerekli düzeltmelerden sonra örnekleme uygulanmıştır. Örneklemde, Fen Bilgisi, Sınıf ve Sosyal Bilgiler öğretmenliği lisans programlarının dördüncü sınıfında öğrenim görmekte olan toplam 425 öğretmen adayı yer almıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, 14 maddeden oluşan, 3 faktörlü yapı elde edilmiş ve her bir faktör, kuramsal çerçeve doğrultusunda sırasıyla “Bilgi Edinme”, “Bilgiyi Kontrol Etme” ve “Özgüven” olarak adlandırılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi çalışmalarından sonra, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmış, ölçeğin faktör yapısı doğrulanmıştır. Sonuçlar, modelin uyumlu olduğunu göstermiştir. Yapılan DFA, grup ikiye bölünerek tekrar edilmiş ve modelin uyumlu olduğu desteklenmiştir. Ölçekte yer alan her bir faktöre ve ölçeğin tamamına ilişkin Cronbach-alpha değeri hesaplanmıştır. Cronbach-alpha güvenirlik katsayıları “Bilgi Edinme” için .76; “Bilgiyi Kontrol Etme” için .66 ve “Özgüven” için .82 iken, ölçeğin toplamı için ise .82’dir. Ölçek, 14 madde, 3 faktörden oluşan, öğretmen adaylarının sorgulama becerilerini ölçen, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır.

Sorgulama Becerileri ,

Öğretmen Adayı ,

Ölçek ,

Within the scope of the educational reform of 2004, in the curriculums which are applied starting with the 2005-2006 academic year, cognitive and constructivist approaches have been taken into consideration rather than the behavioral approach. In the curriculum the common skills that determine the vision and target behaviour are specified and one of them is stated as the inquiry skills. As the aim of the curriculums is to raise students as individuals who can question and have critical thinking as well as problem solving skills and are eager to inquire besides establishing student centered learning environments which encourage active student participation. For this purpose, the need for applying inquiry based learning in all lessons, particularly in science and technology lessons, is emphasized. Inquiry based learning is applied in many lessons and through different variables its effectiveness has been studied. However teachers are very important in order to carry out the changes in the curriculum and to have positive results, thus to raise students with increased inquiry skills it is important that teachers, even preservice teachers, have increased inquiry skills. When the researches were examined, a scale for determining the inquiry skills of teachers and preservice teachers was not encountered in the literature. Therefore in this study, an inquiry skills scale was developed for preservice teachers. In the process of developing the scale, the literature was reviewed and an item pool was prepared through evaluating the views of preservice teachers on “inquiry” according to their writings. The item pool was examined by experts and after making the necessary corrections, it was applied to the sample. The sample was formed of 425 seniors in Science, Class and Social Sciences Teaching Departments. According to the factor analyses results, the scale was formed by 14 items and 3 factors which are all named in regard to the theoretical framework. After the explanatory factor analyses, the confirmatory factor analyses were done and scale’s factor structure was confirmed. Results revealed that model is coherent. The confirmatory factor analyses were repeated by spliting the group into two and model’s coherence is supported. The inquiry skills scale is a valid and reliable scale which is comprised of 14 items and 3 factors and it measures preservice teachers’ inquiry skills.

Inquiry Skills ,

Preservice Teacher ,

Scale ,