Türkiye’de diş ticaret dengesi belirleyicilerinin sinir testi yaklaşimiyla öngörülmesi: 1989-2005

Bu çalışma; Türkiye’de 1989–2005 dönemi aylık verileriyle parasalcı, elastikiyet ve massetme yaklaşımlarında kullanılan yurtiçi ve yurtdışı gelir, reel döviz kuru ve parasal büyüklük (M3) değişkenleri yardımıyla dış ticaretin belirleyicilerini tahmin etmeyi amaçlamaktadır. ARDL yöntemiyle model tahmininde ticaret dengesi ve belirleyicileri arasında uzun dönemde eşbütünleşme ilişkisinin varlığına ve massetme yaklaşımını destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Uzun dönemde reel yurtiçi gelirdeki yüzde 1’lik bir artışın ticaret dengesinde yaklaşık yüzde 1.3’lük bir kötüleşmeye, yurtdışı gelirdeki yüzde 1’lik bir artışın ise yüzde 0.60’lık bir iyileşmeye neden olduğu görülmüştür. Reel döviz kuru ve M3 parasal değişkenleri uzun dönemde anlamlı bulunmamıştır. Reel döviz kurunun uzun dönemde pozitif ve anlamsız, kısa dönemde negatif ve anlamlı olması, Türkiye’de zayıf bir J-eğrisi etkisinin var olabileceğini göstermiştir.

Ticaret dengesi ,

J eğrisi etkisi ,

eşbütünleşme ,

sınır testi ,

Türkiye ,

Trade balance ,

J curve effect ,

This paper analyses the short- and long-run relationships between trade balance, real exchange rates, income and money supply in the case of Turkey by using monthly data for the period 1989-2005. The model is estimated with the bound testing approach to cointegration with the autoregressive distributed lag (ARDL) framework. The results suggest that there is a long-run relationship between trade balance and its determinants and that the absorption approach performs better in the case of Turkey. In the long run, a one percent increase in real domestic income leads to a 1.3 percent deteriorates the trade balance, while a percent increase in foreign income improve 0.60 percent in trade balance. Real effective exchange rate and monetary aggregate variables are not found statistically significant in the long run, implying that Marshall-Lerner condition and monetary approaches does not hold in the long-run for Turkey. But, the negative and significant effect of real exchange on trade balance in the short-run implies that there is a weak evidence for the J-curve pattern.

cointegration ,

bound test ,

Turkey ,