Güçilişkileri ve firma teorisi

Üretimin neden firma denen örgütlenmelerin çatısı albnda yapılmakta olduğuna dair soru iki ana görüş etrafında şekillenen bir tartışma doğurmuştur. Bunlardan biri işlem maliyetleri iktisadı, diğeri de güç ilişkilerini öne çıkaran yaklaşımlardır. Işlem maliyetleri iktisadı firmanın varlığı ve evrimini büyük ölçüde etkinlik temelinde açıklamaya çalışmaktadır. Firmalar işleme giren aktörler arasındaki sözleşmelerin birer ürünüdürler ve buradaki amaç piyasanın ortaya çıkardığı işlem maliyetlerini ekonomize etmektir. Buna karşın, güç ilişkileri yaklaşımı firmanın varlığı ve evrimi içerisinde güç ilişkilerinin belirleyiciliğine vurgu yapmaktadır. Bu yaklaşımda firma içi güç ilişkileri hem radikal de neoklasik terminoloji çerçevesinde incelenmektedir. Bu konudaki tartışmalara en iyi çözümlerden birisi, hem radikal halde neoklasik tarrninolojiyi birleştirmeyi başaran Bowles ve Gintis'den gelmiştir. Bowles ve Gintis'e göre rekabetçi bir kapitalist ekonomide mübadele yarışmalı bir karaktere sahiptir ve bu da güç ilişkilerinin dengedeki tüm birimlere yayılmasına sebep olmaktadır. Bu yüzden firma içi otorite ilişkisini daha iyi analayabilmenin yolu onu fırma dışı bağlamı içerisine de yerleştirmekten geçmektedir. Bu çalışmada hem işlem maliyetleri iktisadı geleneği hem de güç ilişkilerini öne çıkaran yaklaşımlar incelenmekte ve değerlendirilmektedir.

Güç ,

Teori ,

İlişki ,

The question why productive activity should be organized within firms has stimulated considerable debate between proponenis of two approaches, namely transaction east economics approach and power approach. Transaction east economics has tried to demonstrate that the evolution of the firm has taken place primarily for effideney reasons. Firms are the result of a contractual arrangement betwccn these involved in transactions. Removing market ineffideney is sccn as the reason for firms becausc transaction costs are economized in the firms. In contrast power approach have stressed the search for power relations as the underıying dynamic explaining the evolution of the firm. Power relations, in the firm, have been analyzed in both radical terms and neoclassical terms. Bowles and Gintis provide the considerable rcsponse to thcse discussions by both us ing the neoelassical terminology and radical terminology together. Thcir objective is to show that in a competitive capitalist economy, exchange; are contested and this type of exchange engenders a structure of power relations among agenls in cquilibrium. 50 the authority relation within the fırm has to be put in relation to the general power relalİons that exist alsa outside the firm. In this paper both transaction cost economics and power approaches will be discussed and assesscd.

Power ,

Teory ,

Relations ,