Avrupa insan hakları sözleşmesi ve siyasi parti kapatma davaları

Bu çalışmada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) siyasi parti kapatma davaları ilgili verdiği kararlar incelenmiştir. AİHM'nin siyasi parti kapatma konusunda oluşmaya başlayan içtihadı Türkiye'deki parti kapatma davalarına dayanmaktadır. TBKP, Sosyalist Parti, ÖZDEP ve HEP kararlarında AİHM özgürlükçü gerekçelerle bu partilerin kapatılmalannı AİHS'nin (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) ihlali olarak görmüştür. Ancak, AİHM Refah Partisi kararında daha önceki parti kapatma davlarında benimsediği ifadelerin şiddet kullanılmasına yol açıp açmayacağı" yolundaki yaklaşımından farklı olarak, Refah Partisinin önerdiği projenin AİHS sistemi ve demokrasinin temel ilkeleriyle bağdaşmadığı sonucuna varnuşbr. AİHM'nin Refah Partisi kararmdaki gerekçesi eleştirilebilir ve kararın kesinlikten yoksun olduğu ileri sürülebilir.Ama genel olarak, AİHS göre, bir siyasi partinin ancak antidemokratik ve totaliter amaçlarla özgürlükçü rejimi yok etmeye yöneldiği durumlarda ve toplum için ciddi bir tehlike yarabyorsa, özgürlükçü demokratik hukuk devletini korumak için kapablabileceği söylenebilir.

Parti Kapatma ,

İnsan Hakları ,

Siyaset ,

in this paper i exarnined the judgements of the European Court of Human Rights. In the cases of United Communist Party of Turkey, Socialist Party, Freedom and Democracy Party, and the People's Labour Party, the Court, with pretty liberal statement of reasons, found the dissolution of political parties as violations of the Convention. However in the case of the Welfare Party, the Court, different from the approach whether the expression recourse to violence, found the proposed project of the Welfare Party incompatible with the system of the European Convention on Human Rights and the b~sic principles of democracy. The statement of reasons in the case of the Welfare Party can be criticized and the decision can be characterised as uncertain. However as a general condusion we may say that, in order to preserve a democratic state govemed by the rule of law respecting human rights, the Court stated that the dissolution of political parties may only be justified in the case of parties which ad vocate antidemocratic and totalitarian aims and try to undermine the regime based on freedoms and also if theyare serious threat for society.

Closed Party ,

Human rights ,

Politics ,