Ilköğretim okulları için hazırlanan deyim sözlükleri üzerine bir değerlendirme

Türkçe öğretiminin temel amaçlarından biri de bireyin söz varlığını geliştirmektir. Söz varlığının önemli unsurlarından olan deyimlerin, sözlükler aracılığı ile öğrenciye aktarımı, açıklanması ve kavratılması büyük önem göstermektedir. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı, deyim sözlüklerinin, öğrenciye deyim öğretimi açısından yeterliliğini tartışmak, sözlüklerin içerik/kapsam ve biçim açısından özelliklerini değerlendirmek ve sözlükler arasındaki farklılıkları ortaya koyabilmektir. Araştırmada, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından ve aynı hedef kitlenin okuma materyallerinden seçilen 100 (yüz) deyim, beş ayrı yayınevince yayımlanmış deyim sözlüklerinde taranmış, bulgular nicel ve nitel olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, sözlükler öğrenci başvurusunu karşılayabilme, deyimleri açıklama tarzları, biçimsel özellikler açısından incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, ilköğretim öğrencilerine yönelik hazırlanan deyim sözlükleri arasında kayda değer farklılıklar olduğu ve sözlüklerin hazırlanmasında ortak bir yöntem bulunmadığı tespit edilmiştir. 

Deyim ,

sözlük ,

deyim sözlükleri ,

söz varlığı ,

The main aim of Turkish education is to develop vocabulary of an individual. Transportation, explanation and comprehension of idioms that are among the essential components of vocabulary have a great importance. From this aspect, the goals of the study are to discuss the capacity of dictionaries of idioms in idioms teaching of students, to evaluate the qualities of dictionaries according to their contents/comprehensiveness and forms and to explore the differences among dictionaries. In this paper, 100 idioms; which were selected from 6,7 and 8th grades coursebooks and reading materials of the same age group, have been searched in dictionaries of idioms published by five different publications, and the findings have evaluated quantitatively and qualitatively. In addition, dictionaries have been assessed as regard to their capacity to reply students applications, explanatory styles and formational characteristics. At the end of the study, it has been found out that there are remarkable differences among dictionaries of idioms of primary graders and there is no common method in preparing them.

Idiom, ,

dictionary, ,

dictionary of idioms, ,

vocabulary ,