Türkiye’de sosyal devlet harcamalarının genel eğilimi: 2001–2009 yılları arasında yapılan eğitim, sağlık ve sosyal koruma harcamaları

1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda anayasa koyucu tarafından Cumhuriyetin nitelikleri sayılırken Türkiye Cumhuriyeti'nin "sosyal bir hukuk devleti" olduğu belirtilmiştir. Bu bağlamda, Türkiye Cumhuriyeti'nin, sosyal devlet olmanın gereği olarak, hem sosyal refahı yaygınlaştırmayı amaçlaması hem de sosyal adaleti gerçekleştirmeye çalışan bir devlet olma özelliği göstermesi beklenir. Devletin "sosyal" nitelemesi, eğitim, sağlık ve sosyal koruma harcamalarına bakılarak sınanması açısından önemli niceliksel kolaylıklar barındırır. Eğitim, sağlık ve sosyal koruma (sosyal güvenlik harcamaları ile konut, işsizlik, sakatlık, malüllük ve hastalık yardımları gibi) harcamaları toplumun bugünü ve geleceği için çok önemli sayılırken ayrıca fonksiyonel sınıflama esasına göre de bu harcama kalemleri literatürde, sosyal devlet olmanın temel gerekleri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada öncelikle sosyal devletin öğeleri, sosyal devlet anlayışının tarihsel gelişimi ve sosyal devletin yapısal kaynakları üzerinde durulmuştur. Ardından Türkiye'de sosyal devlet anlayışının anayasal dayanakları açıklanmıştır. Sonrasında ise Türkiye'de sosyal devlet olgusunun sınanması için 2001–2009 yılları arasında devlet tarafından yapılan eğitim, sağlık ve sosyal koruma harcamalarının genel eğilimine bakılmıştır. Ayrıca OECD ve Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile bu üç harcama kalemi üzerinden Türkiye karşılaştırması yapılarak Türkiye'nin bu ülkeler arasındaki konumuna da değinilmiştir. Türkiye'de 2001–2009 arasında yapılan söz konusu harcama kalemlerinin genel eğilimine bakıldığında, her bir harcama kalemi için önemli oranda artış görülmesine karşın, söz konusu kalemlerin GSYİH içindeki payı yıllar itibariyle analiz edildiğinde küçük değişmeler olmakla birlikte, ele alınan dönem içerisinde önemli bir artış olmadığı tespit edilmiştir.

Sosyal Devlet ,

Türkiye’de Sosyal Devlet ,

Sosyal Devlet Harcamaları ,

Eğitim ,

Sağlık ,

Sosyal Politika ,

While listing the characteristics of the Republic by the constitution enactors in 1982 Constitution of Turkish Republic, it was stated that Turkish Republic is a "social state of law". Within this context, it is expected that Turkish Republic, as required by being a social state, aim both to expand social welfare and try to realize social justice. The "social" characteristic of the state contains important quantitative means to examine this qualification of hers by looking at education, health, and social security expenditures. While education, health and social security (such as social insurance expenditure and housing, unemployment, disability, impairment, and illness aids) expenditures are considered crucial for the present and future of the society, these expenditure items are also taken as the basic requirements of being a social state according to the functional classification principle. In this study, first of all, the elements of the social state, the historical development of understanding of social state and structural resources of social state are empahized. Then, the constitutional foundations for understanding the social state in Turkey is explained. To examine the phenomenon of social state in Turkey, general tendency of the education, health, and social security expenditures of the state between the years 2001-2009 are analyzed. Moreover, status of Turkey is also mentioned among the member countries of OECD and European Union by comparing those with Turkey in regards to these three expenditure items. If the general tendency of aforementioned expenditure items between years 2001-2009 is examined, it is confirmed that there is no noteworthy increase during the period taken though it is seen that there is a significant increase on each item but those remain as little differences if their share within GDP is analyzed annually.

Social State, ,

Social State in Turkey, ,

Social State Expenditures, ,

Education, ,

Health, ,

Social Policy ,