çevre sorunlarının çözümüne yönelik alternatif bir politika arayışı: murray bookchin ve sosyal ekoloji

Yaşadığımız ekolojik kriz, hiç şüphe yok ki çağımızın en önemli sorunlarından birini oluşturmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönem, insanlığın çevresiyle olan münasebetlerinin üst-sınırına/son sınırına ulaştığı ve bu durumun, tüm dünyanın ve insanlığın geleceğini tehlikeye attığı bir dönemdir. Bununla birlikte, ekolojik krize karşı palyatif çözüm önerilerinden ibaret olan "çevrecilik" olgusundan hareketle, içinde "sosyal ekoloji"nin de bulunduğu ve insanlığın geldiği medeniyet aşamasını, üretim ilişkilerini ve var olan/kurulu sosyal düzeni sorgulayan birtakım ideolojik yaklaşımlara kadar bazı çözüm önerileri ortaya atılmıştır. Marksist ve anarşist bir gelenekten gelen ve 1970‟lerden itibaren tüm dünyada yükselişe geçen "yeşil hareket"te önemli bir rol oynamış olan Bookchin, sosyal ekolojinin kurucusu olarak, hem insanlığın eriştiği teknolojik aşamayı doğal ve yararlı bir olgu olarak görmekte, hem de önceliği bireyden ziyade topluma vermektedir. Bu nitelikleriyle ilkelci anarşist gelenekten de ayrılmaktadır. Öte yandan sosyal ekoloji, toplum-doğa ikiliğini reddetmekte ve tahakkümcü bir yaklaşımı yansıttıkları savından hareketle, toplumu doğanın içinde eriten biyo-merkezci, derin ekoloji yaklaşımına ve indirgemeci yaklaşımlara da karşı çıkmaktadır. Sosyal ekoloji, bize sadece ekolojik sorunların değil, aynı zamanda tüm sosyal sorunların çözümünü vadeden bir paradigma sunmaktadır. Ekolojik krizin kökeninde hâkim sosyal düzenin bulunduğunu, bu düzenin de tahakküm, hiyerarşi ve sınıf kavramları ile karakterize edilebileceğini söyleyen Bookchin, sosyal düzendeki sorunlar çözülmeden ve tahakküm nosyonu sorgulanmadan ekolojik krizin çözüme kavuşamayacağını düşünmektedir. Çözüm yolunun ise yerel odaklı, kent esaslı, konfederalist örgütlenmelerden geçtiğini söyleyen Bookchin, hâkim paradigma olan ulus-devletin yerine ademimerkeziyetçi bir yapılanma önererek, bizi yepyeni bir toplum tasavvuru için teşvik etmektedir. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle sosyal ekolojinin ekoloji düşüncesi içerisindeki yeri saptanmaya çalışılmış, ardından, kurucusu Murray Bookchin‟in entelektüel gelişimi ve yaklaşımın temel argümanlarının ele alınması yoluna gidilmiştir.

Ademimerkeziyetçilik ,

Ekolojik Toplum ,

Hiyerarşi ,

Liberter Belediyecilik ,

Sosyal Ekoloji ,

Tahakküm ,

The ecological crisis is certainly one of the most important problems today. The time that we are present at is defined as a period that humankind reached to the limits of it‟s relations with the nature and thus risked the future of humanity and the whole world. Nevertheless, some solutions from "environmentalism" that consists of temporary precautions against the pollution to some ideological approaches, including "social ecology", that question the social order as the reason of the problem were suggested as the responses to the ecological crisis. Bookchin, who comes from a Marxist and anarchist tradition and played an important role at the rise of "green action" in 1970‟s, separates from the primitivist anarchist tradition by his both ideas that evaluates the technological level that civilization reached as a beneficial fact and consider that the community precedes the individual. On the other hand, social ecology rejects the duality of community-nature and it is against the approach of deep ecology which dissolves the community in nature because of it‟s dominative character. Social ecology presents us a paradigm that promises to solve not only the ecological crisis but also the whole social problems. Bookchin considers ruling social order which can be characterized by the concepts of domination, hierarchy and social class as the source of the ecological crisis. So, it is impossible to solve the ecological crisis without solving the social problems. As a solution, Bookchin suggests local, confederal and urban-based organizations instead of nation-state as a ruler paradigm. By this, he encourages us for a new social imagination. In this context, the aim of the article is firstly to determine the position of social ecology in the ecological thought and then to explain the development of Bookchin‟s intellectual development and basic arguments of his approach as the founder of social ecology.

Decentralization, ,

Ecological Society, ,

Hierarchy, ,

Libertarian Municipalism, ,

Social Ecology, ,

Domination ,