Klasik dönem osmanlı kaynaklarında devlet sorunları ve çözüm yolları. defterdar sarı mehmet paia’nın “nesayih’ül vüzera ve’l-ümera / devlet adamına öğütler” kitabının içerik çözümlemesi

Siyasal örgütlenmenin en üst modeli olan devlet aynı zamanda tüm toplumsal ilişkilerin düzenlendiği gelişmiş bir formasyondur. Bu nedenle sosyo-ekonomik ve politik alanda karşılaşılan sorunların belirtileri ilk olarak devlet idaresinde kendisini gösterdiği gibi bu tür sorunların çözümü için dikkatler de ilk olarak devletin kurumsal ve işlevsel yapısına yöneltilmiştir. Bu bağlamda örgütlenme ve yönetim bakımından tarihte en çok dikkat çeken devletlerden biri olan Osmanlı imparatorluğu'nda da zamanla ortaya çıkan idari ve iktisadi sorunların kaynağı yine devletin işleyişinde aranmış, toplumsal gönenç ve kalkınmanın yolunun öncelikle devletin ıslah edilmesinden geçtiği düşünülmüştür. Bu kapsamda zamanın önde gelen devlet adamı ve düşünürleri tarafından yapılan öneriler ve eleştirileri içeren çalışmalar, Osmanlı tarihinde "Siyasetname" adıyla anılmaktadır. Bu çalışmalar tarihsel bir belge olmanın ötesinde güncel sorunların kaynaklarını saptamada teşhis kolaylığı sağlayacak poligenetik nitelikler taşıdığı için günümüzde de büyük önem taşımaktadır. Bu makalede Osmanlı siyasetnameleri içinde yer almasına karşın üzerinde çok az çalışma yapılmış olan Defterdar Sarı Mehmet Paşa'nın "Nesayih'ül Vüzera Ve'l-Ümera" adlı eseri devlette reform çabaları bağlamında analiz edilmektedir. Çalışmada tarihsel ve betimsel yöntemler kullanılmıştır.

Devlet ,

Reform ,

Siyasetname ,

Islahat ,

State, the top model of political organization, is at the same time an advanced formation in which all social relations are arranged. So, social, economical and political problems are showing them selves on this structure firstly. In this reason intuitional structure and functioning of the state has been reviewed for resolving many problem. So, in the Ottoman Empire, which is one of the most attractive state of the history because of the it's administrative structure and tradition of the statehood, the sources and solutions of the many administrative and economic problems have also been searched in the functioning of the state. Similar studies are called "Siyasetname" (historical policy document of Ottoman Empire) which are including critism and proposals for recovering of the state in the Ottoman History. They are very important not only as a historical documents but also bearing of polygenetic properties which are also facilitating of identification of the actual problems. In this article the "Nesayih'ül Vüzera Ve'l-Ümera", which is the work of the Defterdar (Finance Official) Sarı Mehmet Pasha, is analyzed in respect of these reform struggles. Historical and descriptive methods have been used in this analysis.

Sate, ,

Reform, ,

Historical Policy Document Of Ottoman Empire (Siyasetname) ,